• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

وَعْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





وَعْر (به فتح واو و سکون عین) از واژگان نهج‌البلاغه به معنای سخت شدن است. از این مادّه شش مورد در نهج‌البلاغه آمده است.



وَعْربه معنای سخت شدن است.


مواردی که در نهج‌البلاغه استفاده شده‌اند به شرح ذیل می‌باشند.

۲.۱ - خطبه ۱۹۲

درباره کعبه فرموده: «ثُمَّ وَضَعَهُ بِأَوْعَرِ بِقاعِ الاَْرْضِ حَجَراً... لا يَزْكوا بِها خُفٌّ وَلا حافِرٌ وَلا ظِلْفٌ.» «آن‌گاه کعبه را قرار داد در سخت‌ترین بقعه‌های زمین از لحاظ سنگ... که در آن نه شتری و نه اسبی و نه گوسفندی نموّ و رشد می‌کند.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۲ - نامه ۳۰

به معاویه مى‌نويسد: «فَنَفْسَكَ نَفْسَكَ، فَقَدْ بَيَّنَ اللَّهُ لَكَ سَبِيلَكَ، وَ حَيْثُ تَناهَتْ بِكَ أُمورُكَ، فَقَدْ أَجْرَيْتَ إِلَى‌ غايَةِ خُسْرٍ، وَ مَحَلَّةِ كُفْرٍ، فَإِنَّ نَفْسَكَ قَدْ أَوْلَجَتْكَ شَرّاً، وَ أَقْحَمَتْكَ غَيّاً، وَ أَوْرَدَتْكَ الْمَهالِكَ، وَ أَوْعَرَتْ عَلَيْكَ الْمَسالِكَ.» «زنهار! زنهار! خويشتن را نگاهدار كه خداوند راهى را كه بايد بروى، برايت روشن ساخته، از اين بترس كه زندگيت پايان گيرد، در حالى كه به سوى عاقبت تلخ و زيان‌بار و منزل‌گاه كفر مى‌روى؛ خواسته هاى دلت تو را در درون شر داخل ساخته و در پرتگاه ضلالت و گمراهى انداخته، در مهلكه‌ها تو را وارد نموده و راه‌ها را بر تو سخت فرو بسته است.» (شرح‌های نامه: )

۲.۳ - حکمت ۱۴۷

درباره عالمان با عمل به کمیل بن زیاد فرموده: «هَجَمَ بِهِمُ الْعِلْمُ عَلَى حَقيقَةِ الْبَصيرَةِ وَ باشَروا رُوحَ الْيَقينِ، وَ اسْتَلانوا ما اسْتَوْعَرَهُ الْمُتْرَفونَ.»«علم و دانش با حقیقت و بصیرت به آن‌ها روى آورده و روح یقین را لمس كرده‌اند و آن‌چه دنيا پرستان هوس‌باز مشكل مى‌شمرند، بر آن‌ها آسان است.» (شرح‌های حکمت: )

۲.۴ - نامه ۹

به معاویه درباره قریش مى‌نويسد: «فَأَرادَ قَوْمُنا قَتْلَ نَبِيِّنا، وَاجْتِياحَ أَصْلِنا، وَهَمّوا بِنا الْهُمومَ، وَفَعَلوا بِنا الاَْفاعيلَ، وَمَنَعونا الْعَذْبَ، وَأَحْلَسونا الْخَوْفَ، وَاضْطَرّونا إِلَى جَبَل وَعْر، وَأَوْقَدوا لَنا نارَ الْحَرْبِ.»«قبیله ما (قريش) خواستند پيامبرمان را بكشند و ما را ريشه‌كن كنند، غم و اندوه را به جان‌هاى ما ريختند و هر چه مى‌توانستند بدى درباره ما انجام دادند، ما را از زندگانى خوش و راحت باز داشتند و ترس و خوف را با ما قرين گردانيدند، ما را به پناه بردن به كوه‌هاى صعب‌العبور مجبور ساختند و آتش جنگ با ما را روشن نمودند.»(شرح‌های نامه:)


از این مادّه شش مورد در نهج‌البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۱۴۷.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۵۱۲.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۷۹۴.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۶۰.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۷۰.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۹۳، خطبه ۱۹۲.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۵۵.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۵۸.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۷۳.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۴۲۱.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۳۴۰.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۵۷.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۲۹.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۴۲.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۹۰، نامه ۳۰.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۱۱.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۷۵.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۷۸.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۴۵۰.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۳۸۱.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۷.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۱۰.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۸۸.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۷، حکمت۱۴۷.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷۳، حکمت۱۴۷.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۴۵.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۵۱.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۲۰۹.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۱۸.    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۴۷.    
۳۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۹۰.    
۳۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۰.    
۳۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۶۸، نامه ۹.    
۳۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۷۵.    
۳۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۱۳.    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۱۷.    
۳۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۱۱۰.    
۳۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۳۲۴.    
۳۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۴، ص۴۸.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وعر»، ج۲، ص۱۱۴۷.    






جعبه ابزار