وعر (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وَعَرَ (به فتح واو و سکون عین) از
واژگان نهج‌البلاغه به معنای سخت شدن است. از این مادّه شش مورد در
نهج‌البلاغه آمده است.
وَعَرَبه معنای سخت شدن است.
مواردی که در
نهج‌البلاغه استفاده شده‌اند به شرح ذیل می‌باشند.
درباره
کعبه فرموده:
«ثُمَّ وَضَعَهُ بِأَوْعَرِ بِقاعِ الاَْرْضِ حَجَراً... لا يَزْكوا بِها خُفٌّ وَلا حافِرٌ وَلا ظِلْفٌ.» «آن‌گاه کعبه را قرار داد در سخت‌ترین بقعه‌های
زمین از لحاظ سنگ... که در آن نه شتری و نه اسبی و نه گوسفندی نموّ و رشد می‌کند.»
(شرح‌های خطبه:
)
به
معاویه مى‌نويسد:
«فَنَفْسَكَ نَفْسَكَ، فَقَدْ بَيَّنَ اللَّهُ لَكَ سَبِيلَكَ، وَ حَيْثُ تَناهَتْ بِكَ أُمورُكَ، فَقَدْ أَجْرَيْتَ إِلَى غايَةِ خُسْرٍ، وَ مَحَلَّةِ كُفْرٍ، فَإِنَّ نَفْسَكَ قَدْ أَوْلَجَتْكَ شَرّاً، وَ أَقْحَمَتْكَ غَيّاً، وَ أَوْرَدَتْكَ الْمَهالِكَ، وَ أَوْعَرَتْ عَلَيْكَ الْمَسالِكَ.» «زنهار! زنهار! خويشتن را نگاهدار كه
خداوند راهى را كه بايد بروى، برايت روشن ساخته، از اين بترس كه زندگيت پايان گيرد، در حالى كه به سوى عاقبت تلخ و زيان‌بار و منزل‌گاه كفر مى‌روى؛ خواسته هاى دلت تو را در درون
شر داخل ساخته و در پرتگاه
ضلالت و گمراهى انداخته، در مهلكه‌ها تو را وارد نموده و راه‌ها را بر تو سخت فرو بسته است.»
(شرح‌های نامه:
)
درباره عالمان با عمل به
کمیل بن زیاد فرموده:
«هَجَمَ بِهِمُ الْعِلْمُ عَلَى حَقيقَةِ الْبَصيرَةِ وَ باشَروا رُوحَ الْيَقينِ، وَ اسْتَلانوا ما اسْتَوْعَرَهُ الْمُتْرَفونَ.»«
علم و
دانش با
حقیقت و
بصیرت به آن‌ها روى آورده و
روح یقین را لمس كرده‌اند و آن‌چه دنيا پرستان هوس‌باز مشكل مى‌شمرند، بر آن‌ها آسان است.»
(شرح‌های حکمت:
)
به
معاویه درباره
قریش مى‌نويسد:
«فَأَرادَ قَوْمُنا قَتْلَ نَبِيِّنا، وَاجْتِياحَ أَصْلِنا، وَهَمّوا بِنا الْهُمومَ، وَفَعَلوا بِنا الاَْفاعيلَ، وَمَنَعونا الْعَذْبَ، وَأَحْلَسونا الْخَوْفَ، وَاضْطَرّونا إِلَى جَبَل وَعْر، وَأَوْقَدوا لَنا نارَ الْحَرْبِ.»«
قبیله ما (قريش) خواستند پيامبرمان را بكشند و ما را ريشه‌كن كنند،
غم و اندوه را به جان‌هاى ما ريختند و هر چه مى‌توانستند بدى درباره ما انجام دادند، ما را از زندگانى خوش و راحت باز داشتند و ترس و
خوف را با ما قرين گردانيدند، ما را به پناه بردن به كوه‌هاى صعب‌العبور مجبور ساختند و آتش جنگ با ما را روشن نمودند.»
(شرح‌های نامه:
)
از این مادّه شش مورد در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وعر»، ج۲، ص۱۱۴۷.
