وشج (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وَشَجَ (به فتح واو و شین) از
واژگان نهج‌البلاغه به معنای اشتباک و اتصال و پيچيده شدن است. سه مورد از این مادّه در
نهج‌البلاغه آمده است.
وَسْیبه معنای اشتباک و اتصال و پيچيده شدن بعضى بر بعضى است. در لغت آمده:
«وشجت بك قرابته: اشتبكت.»و نيز آمده:
«وشجت العروق و الاغصان: اشتبكت و التفّ بعضها على بعض.»
مواردی که در
نهج‌البلاغه استفاده شدند به شرح ذیل می‌باشند.
آن‌گاه كه
عثمان به محاصره افتاد، مردم از حضرت خواستند كه او را نصيحت كند، امام به وى فرموده:
«وَما ابْنُ أَبي قُحافَةَ وَلا ابْنُ الْخَطّابِ بِأَوْلَى بِعَمَلِ الْحَقِّ مِنْكَ، وَأَنْتَ أَقْرَبُ إِلَى رَسُولِ اللهِ (صلی‌الله‌علیه‌واله) وَشِيجَةَ رَحِم مِنْهُما، وَقَدْ نِلْتَ مَنْ صَهْرِهِ ما لَمْ يَنالاَ.»«هيچ‌گاه فرزند
ابوقحافه (
ابوبکر)، پسر «خطاب» (
عمر) در انجام اعمال نيک از تو سزاوارتر نبودند، تو بر
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) از نظر پيوند خويشاوندى از آن دو نزديكترى؛ تو از نظر دامادى
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) به مرحله‌اى رسيدى كه آن دو نرسيدند.»
(شرح‌های خطبه:
)
درباره آسمان‌ها فرموده:
«وَنَظَمَ بِلا تَعْلِيق رَهَواتِ فُرَجِها، وَلاحَمَ صُدوعَ انْفِراجِها، وَوَشَّجَ بَيْنَهَا وَبَيْنَ أَزْوَاجِها، وَذَلَّلَ لِلْهابِطينَ بِأَمْرِهِ، وَالْصّاعِدينَ بِأَعْمالِ خَلْقِهِ، حُزونَةَ مِعْراجِها.»«پستى و بلندى و فاصله‌هاى وسيع (آسمان‌ها) را بدون اين‌كه به چيزى تكيه داشته باشند
نظام بخشيد، و فاصله‌ها و شكاف‌هاى آن را به هم پيوند داد آسمان‌ها را با پيوندهاى خاصى به يک‌ديگر مربوط ساخت، و مشكل بالا و پايين رفتن
فرشتگان را براى بردن
اعمال مخلوقات آسان نمود و در حالى كه به صورت دود و بخار بود به آن فرمان داد، پس رابطه‌هاى آن‌ها را برقرار ساخت (و با نيروى جاذبه هر كدام يكديگر را جذب كردند).»
(شرح‌های خطبه:
)
در همین خطبه درباره
ملائکه فرموده:
«وَ تَمَکَّنَتْ مِنْ سُوَیْداءِ قُلوبِهِمْ وَشیجَهُ خیفَتِهِ فَحَنَوْا بِطولِ الطّاعَهِ اعْتِدالَ ظُهُورِهِمْ.»«ترس و
خوف او در اعماق جانشان راه يافته، از كثرت
اطاعت و
عبادت قامتشان خم شده.»
(شرح های خطبه:
)
سه مورد از این مادّه در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وشج»، ج۲، ص۱۱۳۷.
