• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

وَشْج (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





وَشْج (به فتح واو و شکون شین) از واژگان نهج‌البلاغه به معنای اشتباک و اتصال و پيچيده شدن است. سه مورد از این مادّه در نهج‌البلاغه آمده است.



وَشْج به معنای اشتباک و اتصال و پيچيده شدن بعضى بر بعضى است. در لغت آمده: «وشجت بك قرابته: اشتبكت.»و نيز آمده: «وشجت العروق و الاغصان: اشتبكت و التفّ‌ بعضها على بعض.»


مواردی که در نهج‌البلاغه استفاده شدند به شرح ذیل می‌باشند.

۲.۱ - خطبه ۱۶۴

آن‌گاه كه عثمان به محاصره افتاد، مردم از حضرت خواستند كه او را نصيحت كند، امام به وى فرموده: «وَما ابْنُ أَبي قُحافَةَ وَلا ابْنُ الْخَطّابِ بِأَوْلَى بِعَمَلِ الْحَقِّ مِنْكَ، وَأَنْتَ أَقْرَبُ إِلَى رَسُولِ اللهِ (صلی‌الله‌علیه‌واله) وَشِيجَةَ رَحِم مِنْهُما، وَقَدْ نِلْتَ مَنْ صَهْرِهِ ما لَمْ يَنالاَ.»«هيچ‌گاه فرزند ابوقحافه (ابوبکر)، پسر «خطاب» (عمر) در انجام اعمال نيک از تو سزاوارتر نبودند، تو بر رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) از نظر پيوند خويشاوندى از آن دو نزديكترى؛ تو از نظر دامادى پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) به مرحله‌اى رسيدى كه آن دو نرسيدند.» (شرح‌های خطبه:)

۲.۲ - خطبه ۹۰

درباره آسمان‌ها فرموده: «وَنَظَمَ بِلا تَعْلِيق رَهَواتِ فُرَجِها، وَلاحَمَ صُدوعَ انْفِراجِها، وَوَشَّجَ بَيْنَهَا وَبَيْنَ أَزْوَاجِها، وَذَلَّلَ لِلْهابِطينَ بِأَمْرِهِ، وَالْصّاعِدينَ بِأَعْمالِ خَلْقِهِ، حُزونَةَ مِعْراجِها.»«پستى و بلندى و فاصله‌هاى وسيع (آسمان‌ها) را بدون اين‌كه به چيزى تكيه داشته باشند نظام بخشيد، و فاصله‌ها و شكاف‌هاى آن را به هم پيوند داد آسمان‌ها را با پيوندهاى خاصى به يک‌ديگر مربوط ساخت، و مشكل بالا و پايين رفتن فرشتگان را براى بردن اعمال مخلوقات آسان نمود و در حالى كه به صورت دود و بخار بود به آن فرمان داد، پس رابطه‌هاى آن‌ها را برقرار ساخت (و با نيروى جاذبه هر كدام يكديگر را جذب كردند).» (شرح‌های خطبه:)
در همین خطبه درباره ملائکه فرموده: «وَ تَمَکَّنَتْ مِنْ سُوَیْداءِ قُلوبِهِمْ وَشیجَهُ خیفَتِهِ فَحَنَوْا بِطولِ الطّاعَهِ اعْتِدالَ ظُهُورِهِمْ.»«ترس و خوف او در اعماق جانشان راه يافته، از كثرت اطاعت و عبادت قامتشان خم شده.» (شرح های خطبه:)


سه مورد از این مادّه در نهج‌البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۱۳۷.    
۲. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۷۷۰.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، مکتب نشر الثقافه الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۳۳۴.    
۴. ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم، لسان العرب، نشر ادب حوزه، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۰۵، ج۲، ص۳۹۹.    
۵. زبیدی، محمد مرتضی، تاج العروس، بیروت، مکتبه الحیات، ج۶، ص۲۶۰.    
۶. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۵۹، حطبه۱۶۴.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۸۵.    
۸. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۴، خطبه ۱۶۴.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۹.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۱.    
۱۱. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۲.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۳۳۷.    
۱۳. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۳۳.    
۱۴. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۶۱.    
۱۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۸۷، خطبه۹۰.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۶۵.    
۱۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۲۸، خطبه ۹۱.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۳.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۲۹.    
۲۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۳۱.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۸۱.    
۲۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۳۴۸.    
۲۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۴۱۹.    
۲۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۱۹۳، خطبه۹۰.    
۲۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۷۰.    
۲۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۳۰، خطبه ۹۱.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۷.    
۲۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۴۴.    
۲۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۴۵.    
۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۱۲۱.    
۳۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۸۹.    
۳۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۴۲۹.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وشج»، ج۲، ص۱۱۳۷.    






جعبه ابزار