ورط (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وَرْط (به فتح واو) از
واژگان نهج‌البلاغه به معنای هلاکت و شدت است. از این ماده پنج مورد در
نهج‌البلاغه آمده است.
وَرْطبه معنای هلاکت و شدت است.
بعضی از مورد که در
نهج‌البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد.
در مقام
موعظه فرمود:
«عِبادَ اللهِ، اَینَ الَّذينَ عُمِّروا فَنَعِموا، وَعُلِّموا فَفَهِموا، وَأُنْظِروا فَلَهَوْا، وَسُلِّموا فَنَسوا؟ أُمْهِلوا طَويلاً، وَمُنِحوا جَميلاً، وَحُذِّروا أليماً، وَوُعِدوا جَسيماً! احْذَروا الذُّنوبَ الْمُوَرِّطَةَ، وَالْعُيوبَ الْمُسْخِطَةَ.» «اى بندگان
خدا! كجا هستند آنان كه در طول عمر از
نعمت برخوردار بودند؟ كجايند آنها كه
تعلیم يافتند و درک كردند امّا مهلت‌شان دادند ولى آنها به
لهو و لعب پرداختند، و آنها را از آفات به دور داشتند، امّا آنان فراموش كردند؟ زمانى طولانى به آنها مهلت، و عطاياى نيكو داده شد، و آنها را از كيفر دردناک برحذر داشتند، و به نعمت‌هاى بزرگ وعده دادند؛ و از گناهانى كه انسان را در ورطه
هلاکت مى‌افكند و از عيب‌هايى كه باعث خشم
خدا مى‌شود برحذر داشتند. (ولى آنها از تمام اين امور پند نگرفتند).»
(شرح‌های خطبه:
)
درباره ابلیس فرمود:
«صَدَّقَهُ بِهِ أَبْناءُ الْحَمِيَّةِ، وَ إِخْوانُ الْعَصَبِيَّةِ...فَأَقْحَموكُمْ وَ لَجاتِ الذُّلِّ، وَ أَحَلّوكُمْ وَرَطاتِ الْقَتْلِ.» «فرزندان
نخوت و برادران
تعصّب و سواران مركب
کبر و
جهالت او را عملًا تصديق كردند ... تا آن‌جا كه افراد سركش شما منقاد او شدند و
طمع او در شما مستحكم گرديد و بالاخره اين وضع از خفا و پنهانى درآمد و آشكار شد، حكومتش بر شما قوّت يافت و با سپاه خويش به شما حمله آورد، سپس شما را در پناهگاه‌هاى مذلّت داخل ساختند، در مهلكه‌ها فرود آورند.»
(شرح‌های خطبه:
)
به
حضرت حسن مجتبی (صلوات‌الله‌علیه) مى‌نويسد:
«وَالاِْمْساكِ عَمّا لَمْ يُكَلَّفوا، فَإِنْ أَبَتْ نَفْسُكَ أَنْ تَقْبَلَ ذلِكَ دُونَ أَنْ تَعْلَمَ كَما عَلِموا فَلْيَكُنْ طَلَبُكَ ذلِكَ بَتَفَهُّم وَتَعَلُّم، لا بِتَوَرُّطِ الشُّبُهاتِ، وَعُلَقِ الْخُصوماتِ.» «آن‌چه را كه
مکلّف نيستند رها سازند و اگر روحت از قبول اين ابا دارد كه تا همانند آنها آگاهى نيابى و اقدام نكنى مى‌بايست از راه صحيح و براى فهميدن و ياد گرفتن اين راه را بپويى، نه اين كه خود را به
شبهات بيفكنى و يا به دشمنى‌ها تمسّک جويى.»
(شرح‌های نامه:
)
در همین
نامه وصیت می‌فرمایند:
«وَتَتَوَرَّطُ الظَّلْماءَ، وَلَيْسَ طالِبُ الدّينِ مَنْ خَبَطَ وَلا مَنْ خَلَّطَ، وَالاِْمْساكُ عَنْ ذلِكَ أَمْثَلُ.» «آن كسى كه در اشتباه يا در حال تحيّر و ترديد است، طالب دين نيست و در چنين موقعى امساك و خوددارى از چنين راههايى بهتر است.»
(شرح‌های نامه:
)
از این مادّه پنج مورد در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ورط»، ج۲، ص۱۱۳۰.
