واحه بیشه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بیشه، واحه‌ای در
غرب عربستان که حدود چهل
کیلومتر بالای مدار۲۰عرض شمالی کشیده شده است.
بیشه، واحه‌ای در
غرب عربستان که حدود چهل کیلومتر به موازاتِ وادیی به همین نام ، بالای مدار۲۰عرض شمالی کشیده شده است. (
یاقوت حموی آن را جزو سرزمین یمن نام برده است
). سرچشمه‌های وادی بیشه در شرق اَبها، در کوهستانهای عَسیرغربی قرار دارند، و بستر آن حدود ۶۵۰ کیلومتر به سمت شمالِ محل اتصال آن به وادی رَنیِه ادامه یافته ، از آنجا شاخابها به هم می پیوندند و به سمت داخل ، به سوی وادیِ تَثْلیث و وادی دَواسِر برمی گردند. هِرْجاب و تَرج، شاخابهائی که به ترتیب از شرق و غرب می آیند، در جنوب این واحه به وادی بیشه می ریزند، و وادی بَتالَه در مرکز واحه به وادی بیشه می پیوندد. اولین شاعران عرب بیشه را غالباً ذکر کرده‌اند، اما گاهی آن را با وادی و آبادی بَیْشْ در تهامة عسیر خلط کرده اند.
واحه بیشه به سبب
خرمایش ـ که تا
جَیزان صادر می‌شود ـ معروف است. بدویان اطراف آن، به پرورش نژاد معروفی از شترهای سفید اشتغال دارند که به اَوارک (خورندگان برگهای اَراک) معروف‌اند. بیشه در محل تلاقی جاده‌های
طائف و
ریاض به ابها و
نجران و سراسر جنوب غربی
عربستان ، توقفگاه مهمی در مسیر جاده‌های
بخور،
حج و
غزوات بوده است. نِمران و رَوشَن (به نوشته یاقوت حموی : روشان) شهرهای عمده این واحه‌اند، اولی مهمترین بازار منطقه و دومی محل قلعه بیشه ، اقامتگاه
امیر سعودی منطقه ، است. روشن به
محله روشن آل مهدی و
روشن بنی سَلول تقسیم شده است. از جمله دیگر شهرها و روستاها دَحو، عطف الجَبِره ، رُقیطا، نَقیع ، شَقیقه ، و جُنَینَه است .
یاقوت حموی قبایل بیشه را بدین صورت فهرست کرده است : خَثعم ، هلال ، سُواءه بن عامربن صعصعه ، سَلول ، عُقیل ، ضِباب ، و
بنوهاشمقریش. در حال حاضر شمار افرادِ قبایل شَهران و اَکلُب (هر دو منشعب از خثعم) و بنی سَلول و قحطان ، بیش از دیگران است .
(۱) محمدبن عبدالله ابین بلهید، صحیح الاخبار ، قاهره ۱۳۷۰ـ۱۳۷۳.
(۲) ابن حائک ، صفة جزیرة العرب ، چاپ د. ه مولر، لیدن ۱۸۸۴ـ۱۸۹۱.
(۳) قواد حمزه ، فی بلاد عسیر ، قاهره ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
(۴) عمررضا کحاله ، جغرافیة شبه جزیرة العرب ، دمشق ۱۳۶۴، یاقوت حموی ، معجم البلدان ، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بیشه»، شماره۲۴۸۰.
