• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

هَزْم‌ (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





هَزْم (به فتح‌ هاء و سکون زاء) از واژگان قرآن کریم به معنای شکست دادن است.
مشتقات هَزْم که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
فَهَزَمُوهُمْ‌ (به فتح‌ فاء، هاء و زاء) به معنای شکست دادند؛
سَیُهْزَمُ (به فتح سین، ضم یاء و سکون هاء) به معنای به زودی شکست می‌خورند؛
مَهْزُومٌ (به فتح میم و سکون هاء) به معنای شکست خورده است.


هَزْم به معنای شکست دادن است.
راغب گوید: اصل آن فشردن چیزی است تا بشکند مانند فشردن خیک خشک‌.


به مواردی از هَزْم که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - فَهَزَمُوهُمْ‌ (آیه ۲۵۱ سوره بقره)

(فَهَزَمُوهُمْ‌ بِاِذْنِ اللَّهِ وَ قَتَلَ داوُدُ جالُوتَ‌)
«آن‌ها را به یاری خدا شکست دادند و داود جالوت را کشت.»


۲.۲ - سَیُهْزَمُ (آیه ۴۵ سوره قمر)

(سَیُهْزَمُ الْجَمْعُ وَ یُوَلُّونَ الدُّبُرَ)
«به زودی آن جمع شکست خورده و فرار خواهند کرد.»


۲.۳ - مَهْزُومٌ (آیه ۱۱ سوره ص)

(جُنْدٌ ما هُنالِکَ‌ مَهْزُومٌ مِنَ الْاَحْزابِ‌)
«این‌ها لشکری کم و شکست خورده‌اند در آن‌جا، و از احزابی هستند که در گذشته بر علیه پیامبران دسته بندی کردند.»
«ما» برای تقلیل است‌ (هُنالِکَ) اشاره به مکان بعید است شاید مراد از آن «بدر» باشد که از مکه به آن‌جا اشاره شده است که کفّار مکّه در آن‌جا شکست خوردند.



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۱۵۵.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۸۴۲.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۱۸۶.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۸۴۲.    
۵. بقره/سوره۲، آیه۲۵۱.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۴۴۴.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۲۹۳.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۳، ص۹۵.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۶۲۰.    
۱۰. قمر/سوره۵۴، آیه۴۵.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۱۳۸-۱۳۹.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۸۴.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۴۸.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۹۳.    
۱۵. ص/سوره۳۸، آیه۱۱.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۲۸۱.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۱۸۵.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۷۷.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۷۲۹.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «هزم»، ج۷، ص۱۵۵.    






جعبه ابزار