هارون بن حائک بغدادی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
هارون بن حائک بغدادی (م حدود
۲۹۰ق)، از
نحویان و لغویان
قرن سوم هجری قمری و یکی از شاگردان
ابوالعباس ثعلب بود.
هارون بن حائک بغدادی ضریر، معروف به ابن حائک، از خاندانی
یهودی و از مردمان
حیره، شهری واقع در
نواحی کوفه و از شاگردان برجسته ابوالعباس
ثعلب، ادیب و لغت‌شناس معروف
کوفه به شمار می‌رفت و نزد وی منزلتی خاص داشت.
هارون
علم نحو،
لغت و قرائات را از
ثعلب فراگرفت و در اندک زمانی خود نیز از اساتید برجسته این فنون گردید و همانند استادش بر طریق اهل
کوفه مشی می‌کرد و در نحو و عقاید، نظرات ایشان را معتقد بود.
به نوشته
ابن ندیم، زمانی وی با ادیب مشهوری چون
مبرّد وارد
مناظره شده و مبرّد فهم و درک او را ستوده است.
به نوشته برخی، هارون نابینا بوده، از این رو به ضریر (کور) ملقب گشته است.
گفته‌اند: روزی وزیر
عبیدالله بن سلیمان از
ثعلب درخواست کرد تا
تعلیم و
تربیت فرزندش
قاسم را بر عهده گیرد، اما
ثعلب به علت ضعف و کهولت سن، درخواست وی را ردّ کرد و هارون بن حائک را برای این امر پیشنهاد داد. عبیدالله نیز پیشنهاد را پذیرفته و به جهت سنجش علمی وی، مناظره علمی کوتاهی بین او و
زجّاج،
نحوی معروف برقرار ساخت، ولی چون هارون در پاسخ دادن برخی از سؤالات زجّاج عاجز ماند، عبیدالله او را نپذیرفته و زجّاج را برای تادیب فرزندش برگزید و این امر شکست بزرگی برای هارون شد.
از آثار هارون دو کتاب به نام‌های العلل فی النحو و کتاب الغریب للهاشمی (للهشامی) بر جای مانده است، گرچه برخی معتقدند کتاب اخیر از تالیفات
ثعلب است.
درگذشت هارون را حدود ۲۹۰ق نوشته‌اند.
(دیگر منابع:
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «هارون بغدادی»، ج۱، ص۸۱۸.
