نکل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نِکْل (به کسر نون و سکون کاف) از
واژگان نهج البلاغه به معنای زنجير و جمع آن انكال است.
نَکال (به فتح نون) یعنی عقوبتى كه در آن عبرت و ارهاب ديگران باشد.
نَکْل (به کسر نون و سکون کاف) به معناى ترس و برگشتن است.
هفت مورد از اين ماده در
نهج البلاغه آمده است.
نِکْل:
(مثل جسر) به معنای زنجير و جمع آن انكال است.
نَکال یعنی عقوبتى كه در آن عبرت و ارهاب ديگران باشد.
نَکْل (مثل عقل) به معناى ترس و برگشتن است.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) درباره
مالک اشتر به اهل
مصر مى‌نويسد:
«فَقَدْ بَعَثْتُ إِلَيْكُمْ عَبْداً مِنْ عِبَادِ اللهِ عَزَّوَجَلَّ لاَ يَنامُ أَيَّامَ الخَوْفِ، وَ لاَ يَنْكُلُ عَنِ الاَْعْدَاءِ ساعَاتِ الرَّوْعِ» «بنده‌اى از بندگان
خدا را به سوى شما فرستادم كه در روز خوف نمى‌خوابد و غفلت نمى‌كند، و از دشمن در روز ترس نمى‌ترسد و روى بر نمى‌تابد.»
(شرح‌های نامه:
)
حضرت درباره اهل
احتکار به مالک اشتر مى‌نويسد:
«فَمَنْ قارَفَ حُكْرَةً بَعْدَ نَهْيِكَ إِيّاهُ فَنَكِّلْ وَ عاقِبْ فِي غَيْرِ إِسْراف» «هر كه بعد از نهى به كار احتكار به پردازد او را عذاب كن و عقوبت نما بدون اسراف.»
(شرح‌های نامه:
)
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
صلوات به
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم) فرموده:
«اجْعَلْ شَرائِفَ صَلَواتِكَ... عَلَى مُحَمَّد عَبْدِكَ وَ رَ سُولِكَ... كَما حُمِّلَ فَاضْطَلَعَ، قائِماً بِأَمْرِكَ،... غَيْرَ ناكِل عَنْ قُدُم، وَ لاَ واه فِي عَزْمِ» «قدم» مثل عنق اقدام به جنگ است. «ناكل» به معنای رجوع كننده و ترسو است. يعنى «خدايا شريف‌ترين صلوات خويش را بر بنده‌ات محمد و رسولت قرار بده، همان‌طور كه
رسالت را با قوّت برداشت، نه از جنگى نكول و رجوع مى‌كرد و ترس اظهار مى‌نمود و نه در تصميمى ضعف نشان مى‌داد.»
(شرح‌های خطبه:
)
هفت مورد از اين ماده در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نکل»، ج۲، ص۱۰۶۶.
