• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نَثْر (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





نَثْر (به فتح نون و سکون ثاء) از واژگان قرآن کریم به معنای پراکندن است.
مشتقات نَثر که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
مَنْثُوراً (به فتح میم، سکون نون و ضم ثاء) به معناى پاشيدن و پراکندن؛
انْتَثَرَتْ‌ (به کسر همزه، سکون نون و فتح تاء و ثاء) به معنای پراکندن ستارگان (قیامت) است.


نَثْر به معنای پراکندن است.
راغب گفته: نَثْرُ الشّی‌ء: نشره و تفریقه»


به مواردی از نَثر که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - مَنْثُوراً (آیه ۱۹ سوره انسان)

(اِذا رَاَیْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤاً مَنْثُوراً)
«چون آن غلام‌ها را بینی گمان کنی مروارید پراکنده‌اند که در هر گوشه از صفا می‌درخشند.»


۲.۲ - مَنْثُوراً (آیه ۲۳ سوره فرقان)

(وَ قَدِمْنا اِلی‌ ما عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْناهُ هَباءً مَنْثُوراً)
(و ما به سراغ اعمالى كه انجام داده‌اند مى‌رويم، و همه را همچون غبارى پراكنده در هوا قرار مى‌دهيم.)
هباء منثور به معنی گرد پراکنده است یعنی آمدیم به عملشان و آنرا همچون غبار پراکنده نمودیم مثل: (مَثَلُ الَّذِینَ کَفَرُوا بِرَبِّهِمْ اَعْمالُهُمْ کَرَمادٍ اشْتَدَّتْ بِهِ الرِّیحُ فِی یَوْمٍ عاصِفٍ لا یَقْدِرُونَ مِمَّا کَسَبُوا عَلی‌ شَیْ‌ءٍ..) (كسانى كه به پروردگارشان کافر شدند، اعمالشان همچون خاكسترى است در برابر وزش تند باد در يک روز طوفانى؛ آنها توانايى ندارند كمترين چيزى از آنچه را انجام داده‌اند، به دست آورند) هر دو آیه درباره اعمال نیکی است که کفّار در این دنیا انجام داده‌اند و در آخرت بهره‌ای از آن‌ نخواهند دید.


۲.۳ - انْتَثَرَتْ‌ (آیه ۱-۲ سوره انفطار)

(اِذَا السَّماءُ انْفَطَرَتْ. وَ اِذَا الْکَواکِبُ‌ انْتَثَرَتْ‌)
(آنگاه که آسمان بشکافد و آن‌گاه که ستارگان پراکنده شوند)
ظاهر آن است که پراکنده شدن کواکب در اثر انفطار آسمان است آیه از آیات قیامت است که در «قیامت» بررسی شد.



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۱۳.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۷۹۰.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۴۸۷.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۷۹۰.    
۵. انسان/سوره۷۶، آیه۱۹.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۲۰۸.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۳۰.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۱۷۷.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۲۲.    
۱۰. فرقان/سوره۲۵، آیه۲۳.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۶۲.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۲۷۷.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۲۰۱.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۱۹۷.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۲۶۲.    
۱۶. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۱۸.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۵۷.    
۱۸. انفطار/سوره۸۲، آیه۱-۲.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۸۷.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۳۶۶.    
۲۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۲۳.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۳۴۸.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۸۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «نثر»، ج۷، ص۱۳.    






جعبه ابزار