نَبْت (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَبْت (به فتح نون و سکون باء) و
نَبَات (به فتح نون و باء) از
واژگان نهج البلاغه مصدر و به معنای هر چه از
زمین می‌روید اعم درخت و علف می‌باشد.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
مَبنِت (مثل منطق، به فتح میم و سکون باء و کسر نون) اسم مکان به معنای محل نبت و روئیدن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
علم و درباره
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از این واژه استفاده نموده است.
مواردی از نبت در
نهج البلاغه آمده است.
نَبْت:
نبت و نبات مصدر هستند و نیز به هر چه از زمین روید اعم از درخت و علف، نبت و نبات گفته می‌شود.
برخی از مواردی که در «
نهج
البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:
امام علی (علیه‌السلام) به اصحابش فرموده:
«قَدِ اصْطَلَحْتُمْ عَلَى الْغِلِّ فيما بَيْنَكُمْ، وَ نَبَتَ الْمرْعَى عَلَى دِمَنِكُمْ.» «بر
کینه قدیم و ثابت اتفاق کرده‌اید و چراگاه بر سرگین‌هایتان روئیده است.»
«نبت» در اینجا فعل ماضی و به معنی روئیدن است. رجوع شود به «
دمن».
درباره علم فرموده:
«فَبادِروا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِ تَصْويحِ نَبْتِهِ.» «مبادرت کنید به
علم قبل از خشک شدن گیاه آن، که دیگر نتوانید آن‌را زنده کنید.»
«تصویح» به معنی خشک شدن و خشک کردن است.
مَبنِت اسم مکان به معنی محل نبت و روئیدن است. حضرت علی (علیه‌السلام) درباره رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده:
«مُسْتَقَرُّهُ خَيْرُ مُسْتَقَرٍّ، وَمَنْبِتُهُ أَشْرَفُ مَنْبِت.» «قرارگاه او بهترين قرارگاه، و محلّ پرورشش شريف‌ترين محل‌ها بود.»
مراد خانواده آن حضرت از
بنی‌هاشم است، جمله «منابت الشیح...» در «شیح» گذشت.
مواردی از این ماده در
نهج البلاغه استفاده شده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نبت»، ج۲، ص۱۰۰۶.
