نجذ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَجْذ (به فتح نون و سکون جیم) و
ناجِذ (به فتح نون و کسر جیم) از
واژگان نهج البلاغه به معنای آخرین دندان آسیاب است. به هر
دندان و نیز به دندان‌های جلو ناجذ گویند. مواردی از این واژه در
نهج آمده است.
نَجْذ و
ناجِذ به معنای آخرین دندان آسیاب آمده است. به هر دندان و نیز به دندان‌های جلو ناجذ گویند. جمع آن نواجذ است «عضّ علی ناجذه» یعنی دندان بر دندان فشرده، کنایه از
صبر و استقامت است.
نَجْذ (مثل عقل) گزیدن با دندان است.
امام علی (علیه‌السلام) آنگاه که در «
جمل» پرچم را به دست
محمد حنفیّه داد فرمود:
«تَزُولُ الجِبَالُ وَلاَ تَزُلْ! عَضَّ عَلَى نَاجِذِكَ، أَعِرِ اللهَ جُمجُمَتَكَ، تِدْ في الاَْرْضِ قَدَمَكَ» «اگر کوه‌ها از جای خود کنده شوند، تو از جای خود حرکت نکن، دندان بر دندان بفشار (استقامت کن انسان چون بر دشمن غضب گیرد دندان بر دندان می‌فشارد) کاسه سرت را بر خدا عاریت سپار (از
شهادت مترس) قدمت را در زمین بکوب.»
(شرح‌های خطبه:
)
به
خوارج فرمود:
«فَأَقِيمُوا عَلى شَأْنِكُمْ، وَالْزمُوا طَرِيقَتَكُمْ، وَعَضُّوا عَلَى الْجِهَادِ بِنَوَاجِذِكُمْ، وَلاَ تَلْتَفِتُوا إِلى نَاعِق نَعَقَ» «در راه سابق خود قائم باشید، بر
جهاد با دشمن دندان بر دندان بفشارید.»
(شرح‌های خطبه:
)
درباره
جنگ فرموده:
«بَادِياً نَوَاجِذُهَا» «در حالی که دندان‌های جنگ آشکار شده است.»
(شرح‌های خطبه:
)
مواردی از واژه نجذ در نهج آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نجذ»، ج۲، ص۱۰۱۴.
