نهد (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَهَد (به فتح نون و هاء) و
نَهْد (به فتح نون و سکون هاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای قصد كردن و سرعت كردن است.
نُهُود به معنای برخاستن و رفتن است. این کلمه چهار بار در
نهج البلاغه آمده است.
نَهَد و
نَهْد:
(مثل شرف و عقل) به معنای قصد كردن و سرعت كردن است.
نُهُود به معنای برخاستن و رفتن است.
«نَهَدَ الرجلُ نُهُوْداً: نهض و مضى على كلّ حالٍ» «نَهَدَ الى العدوّ: صمد لهم و اسرع فى قتالهم»
به برخی از مواردی که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) درباره خلقت كوه‌ها فرموده:
«فَمَضَتْ رُؤُسُها فِي الْهَواءِ، وَ رَسَتْ أُصُولُها فِي الْماءِ، فَأَنْهَدَ جِبالَها عَنْ سُهُولِها، وَ أَساخَ قَواعِدَها فِي متُونِ أَقْطَارِها» «سرهاى كوه‌ها در هوا بالا رفت و ريشه
هاى آن‌ها در آب (ظاهرا آب مذاب مركز زمين) استوار گرديد، كوه
هاى زمين را از همواری
هاى آن بالا برد و قاعده
هاى آن‌ها را در متن اطراف آن رسوخ داد.»
(شرح
های خطبه:
) گويند:
«نهد ثدى الجاديه» يعنى پستان دختر بالا آمد و بزرگ شد.
حضرت به بعضى از فرماندهان مى‌نويسد:
«فَانْهَدْ بِمَنْ أَطاعَكَ إِلَى مَنْ عَصَاكَ» «برخيز با آن‌كه فرمانت برد بر آن كه عصيانت كند.»
(شرح
های نامه:
)
حضرت علی (علیه‌السلام) در جایی دیگر فرموده:
«يَأتِي عَلَى النّاسِ زَمانٌ عَضُوضٌ ... تَنْهَدُ فِيهِ الاَْشْرارُ، وَ تُسْتَذَلُّ الاَْخْيارُ» «بر مردم زمانى سخت پيش مى‌آيد كه در آن اشرار بالا مى‌روند، داراى مى‌شوند، و اخيار خوار مى‌گردند، ظاهرا اشاره به زمان
بنی‌امیه و
بنی‌عباس باشد.»
(شرح
های حکمت:
)
این کلمه چهار بار در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نهد»، ج۲، ص۱۰۷۰.
