نهایة النهایة فی شرح الکفایة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
این کتاب «
نهاية النهاية فى شرح الكفاية»، به زبان عربى، اثر آية الله،
میرزا علی ایروانی نجفى است.
مولّف، با تبحّر و تسلّط علمى، علاوه بر شرح عبارات مشكل، اشكالات عميق و سودمندى بر كفايه
آخوند وارد ساخته است.
كتاب، شرح
مباحث الفاظ کفایه است كه با اين حساب، جلد اوّل كفايه را شامل مى‌شود. شارح، نخست، قسمتى از كلام آخوند را كه نياز به توضيح داشته است، تحت عنوان« قوله»، ذكر نموده و سپس به شرح و بررسى آن پرداخته است.
براى آشنايى با محتواى كتاب و تبحّر و تسلّط علمى مرحوم ايروانى در مباحث الفاظ، نمونه‌هايى از فرمايشات ايشان را مى‌آوريم:
۱. به نظر مرحوم ايروانى،
امتیاز علوم به امتياز
موضوع يا
محمول يا هر دوى آن‌هاست، چون علم، عبارت است از يك سرى قضايا كه تمايز آنها صرفاً بر اساس موضوع يا محمول و يا هر دوى آنها صورت مى‌پذيرد و با اتّحاد طرفين، قضيّه، واحد شده و تعدّدى در ميان نخواهد بود.
۲. به نظر ايروانى، دلالت لفظ بر معنى، هم
ذاتی است و هم
جعلی ؛ يعنى اصل
دلالت و اشاره به سبب لفظ، ذاتى است، ولى دلالت بر معنايى خاص از ميان معانى، جعلى و وضعى است.
۳. شارح در تبيين معناى
تبادر، بيان مى‌كند كه تبادر، معلولِ معناى ارتكازى است كه از مداليل الفاظ در نفس حاصل مى‌شود و اين
ارتکاز، يا ناشى از اطلاع بر موارد استعمال اهل لغت است يا ناشى از ممارست كلمات ناقلين لغت است و از اين‌جا روشن مى‌شود كه به نظر ايشان، تبادر، معلولِ علم به
وضع نيست.
۴. مرحوم ايروانى ، عدم دلالت صيغه امر را بر
فور و
تراخی، به حسب وضع مى‌داند، ولى به حسب استعمالات شايعِ عرفى،
ظهور امر را در فور عرفى بعيد نمى‌داند.
۵. مرحوم آخوند، در بحث
نواهی، مى‌فرمايد:
مادّه و
صیغه نهى، از نظر دلالت، مانند ماده و صيغه امر بوده و مفيد
طلب لزومى انشايى است و آنچه كه در
مفهوم امر معتبر بوده، در
مفهوم نهی نيز معتبر است. مرحوم ايروانى، در اين باره، اشكال كرده و مى‌فرمايد: در موارد
نهى،
طلب حقیقی و
اراده نفسانیه وجود ندارد، چون اگر اراده‌اى باشد، يا متعلّق به فعل است يا به ترك يا به كف و همگى باطل است...
نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
