نهایة الأفکار و نزهة الأبصار (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«نهایة الافکار و نزهة الابصار»، نگاشته‌ای است به
زبان عربی، در حوزه چشم پزشکی، به قلم
عبدالله بن قاسم حریری است. مؤلف، در ابتدا از اهمیت
چشم و ارزش آن، سخن می‌گوید و خاطرنشان می‌کند که به همین جهت به نگارش این مجموعه همت نهادم.
این اثر، دارای یک مقدمه و چهار جزء است و هر جزء از آن، خود به بخش‌های کوچکتری تقسیم می‌شود.
مقدمه، دارای یک فصل و در باره صفت چشم پزشک و آنچه بر وی لازم است، می‌باشد.
جزء اول، در باره اموری است از قبیل احوال چشم،
شرافت آن، کار آن، وضعیت آن، کیفیت دیدن با آن، وصف طبقات آن، کیفیت ترکیب آن طبقات،
بیماری‌های آن، درمان کلی و حفظ صحت آن.
جزء دوم، در‌باره
ادویه مفرد است و مباحثی از قبیل اجناس
ادویه، قوای
ادویه و آن دسته از افعال و آثار
ادویه که به چشم اختصاص دارد را در بر می‌گیرد.
جزء سوم، در‌باره‌های بیماری‌های جزئی چشم و درمان تک تک آنهاست.
جزء چهارم، در‌باره
ادویه مرکبی است که با توجه به اختلاف و کیفیت ترکیب آنها، به صورت نوشیدن و مالیدن و... در درمان بیماری‌های چشم به کار می‌روند.
مبحث چشم پزشکی از مباحث مهم در دانش پزشکی است و از این جهت نگاشته‌هایی که به این مبحث پرداخته‌اند، دارای اهمیت است، هرچند در مقایسه با بسیاری دیگر از مباحث طبی، کمتر به این مبحث پرداخته شده است.
عبدالله حریری، در نگارش این اثر از نظریات بسیاری از پزشکان بهره برده است، پزشکانی از جمله
جالینوس ارسطو دیمقریطس ابرخس افلاطون و...
از سوی دیگر، این اثر حاوی تجربیات او در مدت اشتغال به چشم پزشکی است.
جامع بودن این اثر و در عین حال پرهیز از تفصیل‌های بی مورد، از خصوصیات دیگر این اثر است.
تبویب پسندیده این نگاشته نیز دسترسی را به مطالب آن آسان می‌نماید.
کتاب، به اهتمام دکتر حازم بکری و دکتر مصطفی شریف عاشر و بر اساس تنها نسخه خطی موجود از این کتاب، تصحیح و تحقیق شده است.
محققین در ابتدا مقدمه‌ای کوتاه پیرامون این اثر و شیوه تصحیح آن نگاشته‌اند.
افزون بر این، پاورقی‌های نسبتا مفصلی بر این کتاب نگاشته‌اند که بخش کمی از آنها به تصحیفات و تحریفات نسخه خطی اشاره دارد و بیشتر آنها دربرگیرنده نکات و توضیحاتی سودمند و مرتبط با متن است.
این اثر در سال ۱۹۷۹ م، توسط مؤسسه چاپ و نشر دار الرشید (عراق)، در ۲۳۷ صفحه چاپ و منتشر شده است.
عبدالله بن قاسم حریری
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
