نقش دانش رجال در تفسیر و علوم قرآنی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«نقش دانش رجال در تفسیر و علوم
قرآنی» کتابی است که بررسی رجالی روایاتی که در باب
تحریف قرآن وارد شده می‌پردازد و سستی بسیاری از آنها را روشن می‌سازد.
نویسنده با تحقیق در اسناد روایاتی که به «اسرائیلیات» موسوم است، بی پایگی بسیاری از آنها را به اثبات می‌رساند. به اعتقاد نویسنده، برخلاف دیدگاه برخی، جایگاه دانش رجال، تنها امور
تعبدی و فروع فقهی نیست، بلکه به کارگیری این دانش، در عرصه‌های دیگر از جمله
تفسیر و
علوم قرآنی نیز لازم است چرا که بخش عظیمی از
احادیث موجود در متون روایی- تفسیری را
روایات غیر فقهی- از جمله اخبار مربوط به علوم
قرآنی و تفسیر- تشکیل می‌دهد و با توجه به عدم اختصاص
حجیت خبر واحد به روایات فقهی، بررسی‌های رجالی روایات غیر فقهی، امری لازم و ضروری و یا دست کم مفید خواهد بود. در فصل بندی و چینش مطالب، نخست به کلیاتی پرداخته شده که سهولت فهم موضوع پژوهش مرهون آگاهی از آنهاست، سپس مباحث مربوط به
نزول قرآن را یادآور شده، آن گاه از جمع و نگارش
قرآن سخن به میان می‌آید و در ادامه مسائلی بررسی می‌شود که با تلاوت
قرآن در ارتباط است و در پایان مباحثی مطرح می‌شود که به فهم
قرآن مربوط می‌شود.
کتاب مشتمل بر مقدمه‌ای از «مرکز فرهنگ و معارف
قرآن» دفتر تبلیغات اسلامی
حوزه علمیه قم ، مقدمه‌ای از نویسنده و هفت فصل ذیل و بخش فهرستها می‌باشد:
فصل نخست: «کلیات»: در این فصل به بیان مقصود از علوم
قرآنی در پژوهش حاضر، لزوم یا عدم لزوم بررسی رجالی روایات غیر فقهی و بررسی نظریه‌های مختلف در این زمینه و غیره پرداخته شده است.
فصل دوم: «دانش رجال و مسائل مربوط به
نزول وحی» به موضوعاتی نظیر: شناخت اسباب
نزول، نخستین آیه
نازل شده،
چگونگی نزول قرآن، داستان ورقة بن نوفل، داستان غرانیق و... اختصاص یافته است.
فصل سوم: «دانش رجال و شبهه تحریف
قرآن» به بررسی دیدگاه
شیعه و
سنی درباره تحریف
قرآن، بررسی رجالی راویان احادیث تحریف و... پرداخته شده است.
فصل چهارم: «دانش رجال و مسائل مربوط به تلاوت
قرآن» به بحث قرائات و غیره می‌پردازد.
فصل پنجم: «دانش رجال و احادیث تفسیری» به موضوعاتی چون: روایات تفسیری شیعه، راویان صاحب کتاب تفسیر، تفسیر منسوب به
امام عسکری علیه السلام، روایات تفسیری اهل سنت و... اختصاص یافته است.
فصل ششم: «دانش رجال و اسرائیلیات» به معرفی اقسام اسرائیلیات، نمونه‌ها و... می‌پردازد.
فصل هفتم: «احادیث تفسیری و پدیده وضع» به ارائه نمونه‌هایی از وضع
حدیث و معرفی برخی از جاعلان حدیث پرداخته و چکیده مباحث و اصطلاح‌نامه کتاب را ارائه می‌کند. در بخش فهرستها هم فهرست آیات، روایات، کسان کتاب‌ها و کتاب نامه آمده است.
نسخه حاضر به قلم آقای دکتر علی اکبر کلانتری ارسنجانی به زبان فارسی نگاشته و در قطع وزیری با جلد شومیز در ۲۷۱ صفحه برای بار نخست در سال ۱۳۸۴ شمسی از سوی «موسسه بوستان کتاب قم» (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم منتشر شده است. منبع: پیشگفتار نویسنده و متن کتاب
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
