نقد احادیث مهدویت از دیدگاه اهل سنت (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«نقد احادیث مهدویت از دیدگاه اهل سنت»، اثر
محمدیعقوب بشوی، ارزیابی
احادیث مهدویت از دیدگاه
عالمان سنی است که به
زبان فارسی و در سال ۱۳۸۴ ش نوشته شده است.
کتاب، با مقدمه مؤلف در بیان نکاتی پیرامون مطالب، آغاز شده و مباحث، در پنج فصل ارائه شده است.
نویسنده، با نگاهی تاریخی- روایی و با بهره گیری از منابع و مصادر
عامه، به بررسی رجالی
احادیث و روایاتی که
اهل سنت در باره
مهدویت و نام و
نسب امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و
علائم و زمان ظهور آن حضرت دارند، پرداخته است.
این احادیث، از کتاب‌های معتبر اهل سنت و به ندرت از کتاب‌های
شیعه گردآوری شده و بنا بر اصول معروف
رجالیون بزرگ اهل سنت، مورد ارزیابی قرار گرفته است.
در بررسی
اسناد روایات، مراتب شش
گانه جرح و تعدیل، با رعایت ملاک‌های دانشمندان عامه، کاملا رعایت شده و
توثیق و تضعیف راوی، طبق آن‌ها صورت گرفته و چنین نتیجه گیری شده است که عمده این اسناد، از نظر ایشان معتبر بوده و دلالت بر مطلب دارد.
مجموعا نام صد و شصت و هفت راوی در کتاب ذکر شده که برخی دانشمندان
اهل سنت، پانزده نفر از آنان را به شیعه بودن یا میل به
تشیع متهم کرده‌اند، ولی مؤلف تصریح دارد که بنا بر نظر عده‌ای دیگر از
عالمان اهل سنت، اگر
راوی ثقه باشد،
مذهب او ضرری به وثاقتش نمی‌رساند.
محور و مضمون این روایات،
تولد امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، نسب و سیمای آن حضرت،
علائم ظهور از جمله ظهور پرچم‌های سیاه از
خراسان،
قتل نفس زکیه،
فرورفتن در بیدا،
نزول عیسی علیه‌السّلام و تحول گسترده در زندگی مادی و معنوی بشر است.
فصل اول، ضمن بیان پیشینه
عقیده مهدویت و دیدگاه اهل سنت در باره تولد حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، به موارد زیر اشاره می‌کند:
۱. نام دانشمندان اهل سنت که بر متواتر بودن احادیث مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف تصریح کرده‌اند، از جمله:
گنجی شافعی،
قرطبی،
ابوالحسن الآبری و...
۲.
محدثان اهل سنت که
احادیث مهدویت را در کتاب‌های خود آورده‌اند، مانند:
عبد الرزاق در
المنصف،
نعیم بن حماد در
الفتن،
احمد بن حنبل در
المسند و...
۳. صحابه‌ای که احادیث مهدویت را از
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم نقل کرده‌اند:
ابو ایوب انصاری،
ابو امامة الباهلی،
ابو الحجاف و...
فصل دوم، ابتدا متن احادیث
خلفای دوازده گانه و نام
اصحاب و
تابعانی که این احادیث را روایت کرده‌اند آورده، سپس برخی از این روایات را از حیث سند مورد بررسی قرار داده است، آنگاه نویسنده برداشت خود را از این احادیث در سی و چهار نکته ارائه کرده و در ادامه دیدگاه‌های مختلف
علمای اهل سنت را آورده و در پایان، بحث را به ارزیابی تطبیقی خلفای دوازده
گانه اختصاص داده است.
در منابع اهل سنت، احادیث متناقضی در باره نسب
حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف وجود دارد. بعضی از آن‌ها نام پدر ایشان را عبدالله می‌دانند، برخی آن بزرگوار را از نسل
عباس معرفی می‌کنند و دسته‌ای دیگر ایشان را از نسل پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم برمی شمرند. فصل سوم، این روایات را بررسی می‌کند.
در منابع اهل سنت، در باره
نشانه‌های ظهور روایات زیادی وجود دارد که کمتر از منابع
شیعه نیست و نویسنده در فصل چهارم، روایاتی را که به برخی از این نشانه‌ها از جمله خروج پرچم‌های سیاه از مشرق، لشکری که طعمه زمین می‌شود و
قتل نفس زکیه اشاره دارند، بررسی و تحلیل کرده است.
در آخرین فصل، روایاتی که برخی صفات حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و ویژگی‌های عصر ظهور را توصیف کرده و دورنمایی از آن به دست می‌دهند، بررسی شده است.
این دورنما، چنین تصویر شده است که در عصر پس از ظهور که عصری طلایی است، همه نعمت‌های دنیوی آغوش خود را بر روی انسان‌ها باز کرده و
اسلام به عظمت حقیقی خود رسیده و
مسلمانان زندگی پرافتخاری را در زیر سایه امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف شروع می‌کنند.
نویسنده در پایان چنین نتیجه گیری می‌کند که دنیا پس از ظهور، از جهت اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، مذهبی و سایر جهات، به کلی دگرگون شده و همه احتیاجات مردم برطرف می‌شود، در آن زمان بشر از هر نظر بی نیاز خواهد بود؛ زیرا
عدالت، همه جا را فرا گرفته است و در این باره روایات بسیاری در کتاب‌های
اهل سنت وجود دارد که همگی بر بی نیازی بشر در آن دوران دلالت دارند.
کتاب در سال ۱۳۸۱ ش، در پنجمین جشنواره
شیخ طوسی، عنوان پژوهش برتر را به خود اختصاص داده است.
فهرست مطالب در ابتدا و کتاب نامه منابع شیعه و اهل سنت در انتهای کتاب آمده است.
پاورقی‌ها بیشتر به ذکر منابع اختصاص دارد.
نرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
