نقد (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَقْد (به فتح نون و سکون قاف) از
واژگان نهج البلاغه به معنای نگاه كردن به درهم و دينار تا خوب و بدش معلوم مى‌شود.
به معنای آشكار كردن عيب سخن، دادن قيمت به عجله و بدون تأخير است.
این کلمه دو بار در
نهج البلاغه آمده است.
نَقْد:
(مثل عقل) به معنای نگاه كردن به درهم و دينار تا خوب و بدش معلوم مى‌شود.
به معنای آشكار كردن عيب سخن، دادن قيمت به عجله و بدون تأخير است.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) درباره بنده بدكار فرموده:
«فَجَعَلَ خَوْفَهُ مِنَ الْعِبادِ نَقْداً، وَ خَوْفَهُ مِنْ خالِقِهِ ضِماراً وَ وَعْداً» ضمار (مثل كتاب) وعده و قرضى را گويند كه اميدى به عمل به آن نيست. يعنى «ترس از مردم را نقد و حاضر قرار داده و خوف از خالق را وعده غير عملى.»
(
شرح‌های خطبه:
)
حضرت به
شریح قاضی نوشت:
«فَانْظُرْ يَا شُرَيْحُ لاَ تَكُونُ ابْتَعْتَ هذِهِ الدّارَ مِنْ غَيْرِ مالِكَ، أَوْ نَقَدْتَ الَّثمَنَ مِنْ غَيْرِ حَلاَلِكَ! فَإِذَا أَنْتَ قدْ خَسِرْتَ دارَ الدُّنْيا وَ دارَ الاْخِرَةِ!» «نَقَدْتَ الَّثمَنَ» يعنى حاضر كرده‌اى قيمت را از غير حلال. (اى «
شريح»! بنگر اين خانه را از ثروت غير خود نخريده و يا بهاى آن را از غير مال حلال خود نپرداخته باشى كه هم در دنيا و هم در
آخرت خود را زيان‌كار كرده‌اى!)
(
شرح‌های نامه:
)
این کلمه دو بار در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،برگرفته از مقاله «نقد»، ج۲، ص۱۰۵۹.
