نعمت رستگاری (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رستگاری همان
سعادت واقعی و اخروی هست که در
دین اسلام که به عنوان کامل‌ترین و جامع‌ترین دین الهی است به این موضوع پرداخته است.
تلک حدود الله ومن یطع الله ورسوله یدخله جنت تجری من تحتها الانهـر خــلدین فیها وذلک
الفوز العظیم.
«اینها مرزهای الهی است؛ و هر کس
خدا و پیامبرش را
اطاعت کند، (و قوانین او را محترم بشمرد،) خداوند وی را در باغ‌هایی از
بهشت وارد می‌کند که همواره، آب از زیر درختانش جاری است؛ جاودانه در آن می‌مانند؛ و این، پیروزی بزرگی است!».
وعد الله المؤمنین والمؤمنـت جنت تجری من تحتها الانهـرخــلدین فیها ومسـکن طیبة فی جنت عدن ورضون من الله
اکبر ذلک هو
الفوز العظیم.
«خداوند به مردان و زنان با ایمان باغ‌هائی از بهشت وعده داده که نهرها از زیر (درختان) آنها جاری هستند، جاودانه در آن خواهند ماند و مسکن‌های پاکیزه‌ای در بهشت‌های عدن (نصیب آنها ساخته) و رضا (و خشنودی) خدا (از همه اینها) برتر است!، و پیروزی بزرگ همین است».
ان الله اشتری من المؤمنین انفسهم وامولهم بان لهم الجنة... ذلک هو
الفوز العظیم.
«خداوند از مؤمنان جان‌ها و اموالشان را خریدارى مى‌کند که (در برابرش)
بهشت براى آنان باشد (به این گونه که) در راه خدا پیکار مى کنند، مى‌کشند و کشته مى‌شوند، این وعده حقى است بر او که در
تورات و
انجیل و
قرآن ذکر فرموده، و چه کسى از خدا به عهدش وفادارتر است، اکنون
بشارت باد بر شما به داد و ستدى که با خدا کرده‌اید و این پیروزى بزرگى (براى شما) است».
لیدخل المؤمنین والمؤمنـت جنت تجری من تحتها الانهـر خــلدین فیها ویکفر عنهم سیـاتهم وکان ذلک عند الله
فوزا عظیما.
«
هدف (دیگر از این فتح مبین) آن بود که مردان و زنان با ایمان را در باغ‌هائی (از بهشت) وارد کند که نهرها از زیر درختانش جاری است، و گناهان آنها را ببخشد، و این نزد
خدا پیروزی بزرگی است».
یوم تری المؤمنین والمؤمنـت یسعی نورهم بین ایدیهم وبایمـنهم بشریکم الیوم جنت تجری من تحتها الانهـر خــلدین فیها ذلک هو
الفوز العظیم.
«(این پاداش بزرگ) در روزی است که مردان و زنان باایمان را می‌نگری که نورشان پیش رو و در سمت راستشان به سرعت حرکت می‌کند (و به آنها می‌گویند)
بشارت باد بر شما امروز، به باغ‌هائی از بهشت که نهرها زیر درختانش جاری است، جاودانه در آن خواهید ماند و این پیروزی بزرگی است».
یوم یجمعکم لیوم الجمع ذلک یوم التغابن و من یؤمن بالله ویعمل صــلحا یکفر عنه سیـاته ویدخله جنت تجری من تحتها الانهـر خــلدین فیها ابدا ذلک
الفوز العظیم.
«این در زمانی خواهد بود که همه شما را در آن
روز اجتماع گردآوری می‌کند، آن روز
روز تغابن است (روزی که معلوم می‌شود چه کسانی مغبون شده‌اند) و هر کس
ایمان به خدا آورد و
عمل صالح انجام دهد گناهان او را می‌بخشد و او را در باغ‌هائی از
بهشت که نهرها از زیر درختانش جاری است وارد می‌کند، جاودانه در آن می‌مانند و این پیروزی بزرگی است».
ان الذین ءامنوا وعملوا الصـلحـت لهم جنت تجری من تحتها الانهـر ذلک
الفوز الکبیر.
«کسانی که
ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند برای آنها باغ‌هایی از بهشت است که نهرها زیر درختانش جاری است، و این پیروزی بزرگی است».
والسبقون الاولون من المهـجرین والانصار والذین اتبعوهم باحسـن رضی الله عنهم ورضوا عنه واعد لهم جنت تجری تحتها الانهـر خــلدین فیهآ ابدا ذلک
الفوز العظیم.
«پیشگامان نخستین از
مهاجرین و
انصار و آنها که به نیکی از آنها پیروی کردند،
خداوند از آنها
خشنود و آنها (نیز) از او خشنود شدند، و باغ‌هائی از
بهشت برای آنان فراهم ساخته که نهرها از زیر درختانش جریان دارد، جاودانه در آن خواهند ماند، و از این پیروزی بزرگی است».
قال الله هـذا یوم ینفع الصدقین صدقهم لهم جنت تجری من تحتها الانهـر خــلدین فیهآ ابدا رضی الله عنهم ورضوا عنه ذلک
الفوز العظیم.
«خداوند می‌گوید: امروز روزی است که راستی راستگویان به آنها سود می‌بخشد، برای آنها باغ‌هائی از بهشت است که
آب از زیر (درختان) آن جریان دارد و جاودانه و برای همیشه در آن می‌مانند، خداوند از آنها
خشنود و آنها از او خشنود خواهند بود و این رستگاری بزرگی است».
قابل توجه اینکه در این
آیه پس از ذکر باغ‌های بهشت با آن‌همه نعمت‌هایش،
نعمت خشنودی خداوند از بندگان و بندگان از خداوند را ذکر می‌کند و به دنبال آن، ذلک
الفوز العظیم می‌گوید و این نشان می‌دهد تا چه اندازه این
رضایت دو جانبه، واجد اهمیت است (
رضایت پروردگار از بندگان و رضایت بندگان از پروردگار) زیرا ممکن است انسان غرق عالی‌ترین نعمتها باشد ولی هنگامی که احساس کند مولی و معبود و محبوب او از او ناراضی است تمام آن نعمتها و مواهب در کام جانش تلخ می‌گردد.
لـکن الرسول والذین ءامنوا معه جـهدوا بامولهم وانفسهم واولـئک لهم الخیرت واولـئک هم المفلحون• اعد الله لهم جنت تجری من تحتها الانهـر خــلدین فیها ذلک
الفوز العظیم.
«ولی پیامبر و آنها که با او
ایمان آوردند با اموال و جان‌هایشان به
جهاد پرداختند و همه نیکی‌ها برای آنهاست و آنها رستگارانند.
خداوند برای آنها باغ‌هائی از
بهشت فراهم ساخته که نهرها از زیر درختانش جاری است، جاودانه در آن خواهند بود، و این رستگاری (و پیروزی) بزرگی است».
در این
آیه بعد از گروهی که در نقطه مقابل این دسته قرار دارند و صفات و روحیات آنها، و همچنین سرانجام کارشان درست به عکس آنها است، سخن به میان آمده آیه چنین می‌گوید: اما
پیامبر و آنها که با او ایمان آوردند با اموال و جان‌های خود در راه خدا جهاد کردند (لکن الرسول و الذین آمنوا معه جاهدوا باموالهم و انفسهم).
و سرانجام کارشان این شد که انواع نیکی‌ها و سعادت‌ها و پیروزی‌ها و خیرات مادی و معنوی در این جهان و جهان دیگر نصیبشان است (و اولئک لهم الخیرات) و گروه رستگاران همین‌ها هستند (و اولئک هم المفلحون).
الا ان اولیآء الله لا خوف علیهم ولا هم یحزنون• الذین ءامنوا وکانوا یتقون• لهم البشری فی الحیوة الدنیا وفی الاخرة لاتبدیل لکلمـت الله ذلک هو
الفوز العظیم.
«آگاه باشید اولیا (و دوستان) خدا نه ترسی دارند و نه غمگین می‌شوند. همان‌ها که ایمان آوردند و (از مخالفت فرمان خدا) پرهیز می‌کردند. در زندگی
دنیا و در
آخرت شاد (و مسرور)ند، وعده‌های الهی تخلف ناپذیر است، و این رستگاری بزرگی است».
چون در آیات گذشته قسمت‌هائی از حالات مشرکان و افراد بی‌ایمان مطرح شده بود در این آیات شرح حال مؤمنان مخلص و مجاهد و پرهیزگار که درست نقطه مقابل آنان هستند بیان گردیده، تا با مقایسه - همانگونه که روش
قرآن است -
نور از
ظلمت و
سعادت از بدبختی شناخته شود.
در نخستین آیه می‌گوید: (آگاه باشید که اولیای خدا نه ترسی بر آنان است و نه غمی دارند) (الا ان اولیاء الله لا خوف علیهم و لا هم یحزنون)... مساله عدم وجود ترس و غم و وحشت در وجود اولیای حق با این عبارت تاکید می‌کند که (برای آنان در زندگی دنیا و در آخرت بشارت است): (لهم البشری فی الحیوة الدنیا و فی الاخرة).
به این ترتیب نه تنها ترس و غمی ندارند بلکه بشارت و خوشحالی و سرور به خاطر نعمت‌های فراوان و مواهب بی‌پایان الهی هم در این زندگی و هم در آن زندگی نصیب آنان می‌شود... باز برای تاکید اضافه می‌کند سخنان پروردگار و وعده‌های الهی تغییر و تبدیل ندارد، و خداوند به این
وعده خود نسبت به دوستانش وفا (لا تبدیل لکلمات الله). و این پیروزی و سعادت بزرگی است برای هر کس که نصیبش شود ذلک هو
الفوز العظیم).
الذین ءامنوا وهاجروا وجـهدوا فی سبیل الله بامولهم وانفسهم اعظم درجة عند الله واولـئک هم الفآئزون• یبشرهم ربهم برحمة منه ورضون وجنت لهم فیها نعیم مقیم• خــلدین فیهآ ابدا ان الله عنده اجر عظیم.
«آنها که ایمان آوردند و
هجرت کردند و با اموال و جان‌هایشان در راه خدا
جهاد نمودند مقامشان نزد خدا برتر است و آنها به موهبت عظیم رسیده‌اند. پروردگار، آنها را به رحمتی از ناحیه خویش و خشنودی و باغ‌های بهشتی که در آن نعمت‌های جاودانه دارند
بشارت می‌دهد. همواره و تا ابد در این باغ‌ها (و در لابلای این نعمتها) خواهند بود زیرا نزد خداوند پاداش عظیم است».
تؤمنون بالله ورسوله وتجـهدون فی سبیل الله بامولکم وانفسکم ذلکم خیر لکم ان کنتم تعلمون• یغفر لکم ذنوبکم ویدخلکم جنت تجری من تحتها الانهـر ومسـکن طیبة فی جنت عدن ذلک
الفوز العظیم.
«به خدا و رسول او ایمان بیاورید، و در راه خداوند با اموال و جان‌هایتان جهاد کنید، این برای شما از هر چیز بهتر است بدانید.
اگر این کار کنید گناهانتان را می‌بخشد و شما را در باغ‌هائی از بهشت داخل می‌کند که نهرها از زیر درختانش جاری است، و در مسکن‌های پاکیزه در بهشت جاویدان جای می‌دهد و این پیروزی عظیمی است».
فاما الذین ءامنوا وعملوا الصـلحـت فیدخلهم ربهم فی رحمته ذلک هو
الفوز المبین.
«اما کسانی که ایمان آوردند و
عمل صالح انجام دادند پروردگارشان آنها را در
رحمت خود وارد می‌کند، این پیروزی بزرگ است».
و جمله پایان آیه که می‌فرماید: (این پیروزی آشکار است) (ذلک هو
الفوز المبین) به اوج کمال می‌رسد. (رحمت الهی) مفهوم وسیعی دارد که
دنیا و
آخرت را در برمی‌گیرد، و در آیات قرآن بر معانی زیادی
اطلاق شده است، گاه بر مساءله
هدایت، گاه نجات از چنگال دشمن، گاه باران پر برکت، گاه به نعمت‌های دیگری همچون نعمت
نور و
ظلمت، و در موارد بسیاری نیز به بهشت و مواهب خدا در
قیامت اطلاق شده است. جمله (ذلک
الفوز المبین)
یکبار دیگر در
سوره انعام آیه ۱۶ تکرار شده است، منتها در آنجا (
فوز مبین) (پیروزی آشکار) در مورد کسانی است که از عذاب الهی رهائی می‌یابند: من یصرف عنه یومئذ فقد رحمه و ذلک
الفوز المبین اما در اینجا درباره کسانی است که در بهشت و رحمت الهی وارد می‌شوند، و در واقع هر دو پیروزی بزرگ است: نجات از عذاب، و دخول در کانون رحمت حق.
انی جزیتهم الیوم بما صبروا انهم هم الفائزون.
«ولی من امروز آنان را به خاطر صبر و استقامتشان
پاداش دادم آنها پیروز و رستگارند».
ولی امروز به خاطر آن
صبر و
استقامت و پایمردی در مقابل آن‌همه
استهزا و عدم تزلزل در برنامه‌های الهیشان آنها را پاداش دادم، آنها پیروز و رستگارند) (انی جزیتهم الیوم بما صبروا انهم هم الفائزون).
و اما شما... شما امروز در بدترین حالات و دردناکترین
عذاب گرفتارید و کسی به فریادتان نمی‌رسد و باید هم چنین باشید که مستحق این کیفرید.
و به این ترتیب در چهار آیه اخیر عامل اصلی بدبختی دوزخیان و عامل پیروزی و رستگاری بهشتیان با صراحت بیان شده است.
مراد از (الیوم) روز جزا است، و متعلق صبر چیزی است که از سیاق فهمیده می‌شود و به خاطر اختصار نامش را نبرده و معنایش صبر در ذکر خدا است، با اینکه شما ایشان را به خاطر همان ذکر مسخره می‌کردید و اینکه فرمود: (انهم هم الفائزون) در مقام حصر است، یعنی تنها ایشان رستگارند نه شما.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «نعمت رستگاری».
