نعمت آرامش (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یکی از
نعمت‌های الهی،
نعمت آرامش است. در این مقاله
آیات مرتبط با
نعمت آرامش معرفی می‌شوند.
آرامش، از
نعمت‌هاى الهى:
«إذ تمشى أختك فتقول هل أدلّكم على من يكفله فرجعنك إلى أمّك كى تقرّ عينها و لاتحزن و قتلت نفسا فنجّينك من الغمّ ...؛
در آن هنگام كه خواهرت (در نزديكي كاخ فرعون) راه ميرفت و ميگفت آيا خانوادهاي را به شما نشان دهم كه اين نوزاد را كفالت مي‌كند (و دايه خوبي براي اوست) و به دنبال آن ما تو را به مادرت بازگردانديم تا چشمش به تو روشن شود، و غمگين نگردد، و تو كسي (از فرعونيان) را كشتي اما ما تو را از اندوه نجات داديم....»
سياق آيات، نشانه
امتنان خدا بر
حضرت موسی علیه‌السلام است و چون امتنان با
نعمت بزرگ سازگارى دارد، استفاده مى‌شود كه
رهایی از
ناراحتی و گرفتارى‌ها،
نعمتى سزاوار يادآورى است.
منّت‌گذارى خدا به دليل اعطاى
نعمت آرامش:
۱. «و لقد مننّا عليك مرّة أخرى• إذ تمشى أختك فتقول هل أدلّكم على من يكفله فرجعنك إلى أمّك كى تقرّ عينها و لاتحزن و قتلت نفسا فنجّينك من الغمّ ...؛
و ما بار ديگر نيز تو را مشمول
نعمت خود ساختيم. در آن هنگام كه خواهرت (در نزديكي كاخ فرعون) راه ميرفت و ميگفت آيا خانوادهاي را به شما نشان دهم كه اين نوزاد را كفالت مي‌كند (و دايه خوبي براي اوست) و به دنبال آن ما تو را به مادرت بازگردانديم تا چشمش به تو روشن شود، و غمگين نگردد، و تو كسي (از فرعونيان) را كشتي اما ما تو را از اندوه نجات داديم....»
۲. «و لقد مننّا على موسى و هرون• و نجّينهما و قومهما من الكرب العظيم؛
ما به موسي و
هارون نعمت بخشيديم.آنها و قومشان را از
اندوه بزرگ نجات داديم.»
منّت خدا بر اهل
مکّه به دليل بهره‌مند ساختن آنان از
امنیّت و آرامش:
۱.«و قالوا إن نتّبع الهدى معك نتخطّف من أرضنا أولم نمكّن لهم حرما ءامنا يجبى إليه ثمرت كلّ شى‌ء رزقا من لدنّا ...؛
آنها گفتند: ما اگر هدايت را همراه تو پذيرا شويم ما را از سرزمينمان مي‌ربايند! آيا ما حرم امني در اختيار آنها قرار نداديم كه ثمرات هر چيزي (از هر شهر و دياري) به سوي آن آورده مي‌شود....»
۲. «أولم يروا أنّا جعلنا حرما ءامنا و يتخطّف الناس من حولهم ...؛
آيا نديدند كه ما حرم امني براي آنها قرار داديم در حالي كه مردم را در اطراف آنها (در بيرون اين حرم) مي‌ربايند؟....»
آرامش،
نعمتى ارزشمند و با اهميّت:
۱. «وعد اللَّه الّذين ءامنوا منكم و عملوا الصلحت ليستخلفنّهم فى الأرض ... و ليبدّلنّهم من بعد خوفهم أمنا ...؛
خداوند به كساني كه از شما ايمان آورده اند و اعمال صالح انجام داده اند وعده مي‌دهد كه آنها را قطعا خليفه روي زمين خواهد كرد، ... و خوف و ترس آنها را به امنيت و آرامش مبدل مي‌كند....»
وعده آرامش به
صالحان از سوى خدا در پى
اضطراب و ناامنى، از اهميّت آرامش حكايت مى‌كند. «امن» قرينه است بر اين‌كه مقصود از «خوف» در اين‌جا،
ترس معمول نبوده؛ بلكه به معناى
دلهره و اضطراب است.
۲. «... أفمن يلقى فى النار خير أم من يأتى ءامنا يوم القيمة ...؛
... آيا كسي كه در آتش افكنده مي‌شود بهتر است يا كسي كه در نهايت امن و امان در قيامت به عرصه محشر مي‌آيد....» با توجّه به اصل «امن» كه به معناى زوال ترس و طمأنينه نفس است.
«ءامنا» به معناى آرامش داشتن مى‌آيد. از اين‌كه پرسيده شده است افتادن در آتش بهتر است يا ايمن وارد
رستاخیز شدن، و پاسخ را به مخاطبان واگذاشته، از اهمّيّت آرامش و روشنى آن نزد مخاطبان حكايت دارد.
•••
آفرینش شب و آرامش در آن، دو
نعمت شايسته
شکر:
۱. «و من رحمته جعل لكم اليل و النهار لتسكنوا فيه ... و لعلّكم تشكرون؛
از
رحمت اوست كه براي شما
شب و
روز قرار داد، تا هم در آن آرامش داشته باشيد ... شايد شكر
نعمت او را بجا آوريد.»
۲. «اللَّه الذى جعل لكم اليل لتسكنوا فيه ... و لكنّ أكثر الناس لا يشكرون؛
خداوند كسي است كه
شب را براي شما آفريد تا در آن بياسائيد... هر چند اكثر مردم شكرگزاري نمي‌كنند.»
••• وجود آرامش و امنيّت اجتماعى، از
نعمت‌هاى الهى و سزاوار
شکرگزاری:
۱. «و ضرب اللَّه مثلا قرية كانت ءامنة مطمئنّة يأتيها رزقها رغدا من كلّ مكان فكفرت
بأنعم اللَّه فأذاقها اللَّه لباس الجوع و الخوف ...؛
خداوند (براي آنها كه كفران
نعمت مي‌كنند) مثلي زده است: منطقه آبادي را كه امن و آرام و مطمئن بوده، و همواره روزيش بطور وافر از هر مكاني فرا مي‌رسيده، اما
نعمت خدا را كفران كردند، و خداوند بخاطر اعمالي كه انجام مي‌دادند لباس
گرسنگی و ترس را در اندامشان پوشانيد.»
۲. «و جعلنا بينهم و بين القرى التى بركنا فيها قرى ظهرة و قدّرنا فيها السير سيروا فيها ليالى و أيّاما ءامنين• ... إنّ فى ذلك لأيت لكلّ صبّار شكور؛
ميان آنها و سرزمينهائي كه بركت داده بوديم شهرها و آباديهاي آشكار قرار داديم، و فاصله هاي متناسب و نزديك مقرر داشتيم (و به آنها گفتيم) شبها و روزها در اين آباديها در امنيت كامل
مسافرت كنيد... در اين ماجرا آيات و نشانه هاي عبرتي است براي هر
صابر شكرگزار.»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۲۴۰، برگرفته از مقاله «نعمت آرامش».
