• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نعمان بن بشیر انصاری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: نعمان بن بشیر انصاری (مقاله‌دوم).


نعمان بن بشیر انصاری (۲-۶۶ق)، نخستین مولود انصاری بعد از هجرت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و از اصحاب پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود. وی مردی سخنور، شاعر و اولین فردی بود که با ابوبکر بیعت کرد. وی از کسانی بود که با معاویه و یزید همراهی و همکاری می‌کرد.


ابوعبدالله نعمان بن بشیر بن سعد بن ثعلبة بن خلاس انصاری خزرجی مدنی، نخستین مولود انصاری پس از هجرت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از مکه به مدینه است که در ربیع الثانی سال دوم هجری
[۱] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۵۳.    
[۲] ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۴، ص۱۴۹۷.    
یا چهارده ماه پس از هجرت در مدینه به دنیا آمد.
[۳] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۵۳.    
[۴] ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۲۹۴.    
او از اصحاب پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود
[۵] ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۴، ص۱۴۹۶.    
و از آن حضرت و همچنین از دایی‌اش عبدالله بن رواحه، عایشه و عمر روایت کرده است.
[۶] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، ج۶، ص۲۴۰.    
[۷] خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ص۴۰۲.    
کسانی چون پسرش محمد، حمید بن عبدالرحمان بن عوف، شعبی و عروة بن زبیر از او روایت کرده‌اند.
[۸] خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ص۴۰۲.    
وی مردی سخنور بود
[۹] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۵۴.    
و در سرودن شعر نیز بهره داشت.
[۱۰] ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۴، ص۱۴۹۸.    
[۱۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۳۶.    
اولین کسی بود که با ابوبکر (خلافت ۱۱ ـ ۱۳ق) بیعت کرد.
[۱۲] بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۱، ص۲۴۶.
وقتی عثمان (خلافت ۲۳-۳۵ق) به قتل رسید عَلَم خونخواهی او را برافراشت و به نزد معاویه رفت.
[۱۳] بغدادی، محمد بن حبیب، المحبر، ص۲۹۴.    
[۱۴] مبرد، محمد بن یزید، الکامل، ج۳، ص۱۹۱.
معاویه او را به همراه ابوهریره دوسی نزد علی (علیه‌السّلام) فرستاده تا قاتلان عثمان را معرفی کند، ولی حضرت به درخواست آنان پاسخی نداد.
[۱۵] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۴۴۵.    
نعمان بن بشیر یکی از دو انصاری است که همراه معاویه در صفین شرکت کرد،
[۱۶] یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۸۸.    
همچنین از کسانی است که معاویه او را برای غارت مناطق زیر نفوذ علی (علیه‌السّلام) گسیل کرد.
[۱۷] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۴۴۶.    


نعمان در سال ۵۳ق قضاوت دمشق را عهده‌دار شد
[۱۸] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۸، ص۲۴۴.    
و مدت نه ماه نیز کارگزار معاویه در کوفه بود. در زمان خلافت یزید (۶۰-۶۴ق) نیز در سِمَت خود ابقا شد و تا اواخر سال ۶۰ق ادامه یافت و سرانجام عزل شد.
[۱۹] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۲۶، ص۱۶۵.    
وی هنگام ورود مسلم بن عقیل به کوفه، والی این شهر بود و در پی درخواست امویان عزل شد.
[۲۰] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۳۵۶.    
پس از حادثه عاشورا در سال ۶۱ق به دستور یزید مسئولیت بازگرداندن اهل بیت امام حسین (علیهم‌السّلام) به مدینه را بر عهده گرفت.
[۲۱] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۸، ص۲۴۴.    
از آن پس نیز مدتی فرماندار شهر حمص، از شهرهای شام بود.
[۲۲] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۵، ص۳۳۴.    
ولی به دلیل طرفداری از ابن زبیر مورد خشم مردم قرار گرفت
[۲۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۴۱۲.    
و از حمص فرار کرد، ولی عاقبت به دست مردم دستگیر شد و به قتل رسید و پس از آنکه سر از بدنش جدا کردند آن را در دامن همسر کلبیه‌اش قرار دادند.
[۲۴] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۵۴.    


وفات وی در سال ۶۵ یا ۶۶ق بوده است.
[۲۵] ابن منظور، محمد بن مکرم، مختصر تاریخ دمشق، ج۲۶، ص۱۶۴.    
[۲۶] خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ص۴۰۲.    
سال‌های دیگری نیز برای وفاتش نقل شده است.
[۲۷] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۸، ص۲۴۵.    
[۲۸] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۵، ص۳۳۳.    


از نعمان دیوان شعری بر جای مانده است که یک بار در سال ۱۳۳۲ و بار دیگر در سال ۱۳۳۶ به چاپ رسید.
[۲۹] بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۱، ص۲۴۷.
(دیگر منابع:
[۳۰] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۵، ص۳۳۳.    
[۳۱] جمحی، محمد بن سلام، طبقات الشعراء، ج۲، ص۴۶۳.    
[۳۲] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۱، ص۷۲.    
[۳۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۳۶.    
[۳۴] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۱۰۳-۱۰۴.    
)

۱. ↑ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۵۳.    
۲. ↑ ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۴، ص۱۴۹۷.    
۳. ↑ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۵۳.    
۴. ↑ ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۲۹۴.    
۵. ↑ ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۴، ص۱۴۹۶.    
۶. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، ج۶، ص۲۴۰.    
۷. ↑ خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ص۴۰۲.    
۸. ↑ خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ص۴۰۲.    
۹. ↑ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۵۴.    
۱۰. ↑ ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۴، ص۱۴۹۸.    
۱۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۳۶.    
۱۲. ↑ بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۱، ص۲۴۶.
۱۳. ↑ بغدادی، محمد بن حبیب، المحبر، ص۲۹۴.    
۱۴. ↑ مبرد، محمد بن یزید، الکامل، ج۳، ص۱۹۱.
۱۵. ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۴۴۵.    
۱۶. ↑ یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۸۸.    
۱۷. ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۴۴۶.    
۱۸. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۸، ص۲۴۴.    
۱۹. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۲۶، ص۱۶۵.    
۲۰. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۳۵۶.    
۲۱. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۸، ص۲۴۴.    
۲۲. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۵، ص۳۳۴.    
۲۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۴۱۲.    
۲۴. ↑ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۵۴.    
۲۵. ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم، مختصر تاریخ دمشق، ج۲۶، ص۱۶۴.    
۲۶. ↑ خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ص۴۰۲.    
۲۷. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۸، ص۲۴۵.    
۲۸. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۵، ص۳۳۳.    
۲۹. ↑ بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۱، ص۲۴۷.
۳۰. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۵، ص۳۳۳.    
۳۱. ↑ جمحی، محمد بن سلام، طبقات الشعراء، ج۲، ص۴۶۳.    
۳۲. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۱، ص۷۲.    
۳۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۳۶.    
۳۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۱۰۳-۱۰۴.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۸۰۳-۸۰۴، برگرفته از مقاله «نعمان انصاری».



رده‌های این صفحه : انصار | بیعت کنندگان با ابوبکر | خطیبان قرن 1 (قمری) | درگذشتگان سال 65 (قمری) | درگذشتگان سال 66 (قمری) | راویان قرن 1 (قمری) | زادگان سال 2 (قمری) | شاعران عرب قرن 1 (قمری) | شاعران قرن یکم | صحابه | صحابه پیامبر | صحابه مرد | فرماندهان معاویه
جعبه ابزار