نصح (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَصْح (به فتح نون و سکون صاد) از
واژگان نهج البلاغه به معنای خالص شدن و خالص كردن است.
نُصْح (به ضم نون و سکون صاد) به معنی اخلاص عمل می‌باشد.
هر دو وزن به معنى پند دادن، دوستى را براى كسى و خالص كردن آمده است.
نَصِيْحَت: (به فتح نون، کسر صاد و سکون یاء) به معنای پند دادن از روى خلوص نيّت و خيرخواهى است.
مواردى از آن در
نهج البلاغه آمده است.
نَصْح:
(مثل عقل) به معنای خالص شدن و خالص كردن است.
نُصْح:
(مثل قفل) به معنی اخلاص عمل می‌باشد.
«نُصْح العسَل» يعنى عسل را صاف كرد.
هر دو وزن به معنى پند دادن، دوستى را براى كسى و خالص كردن آمده است.
نَصِيْحَت: به معنای پند دادن از روى خلوص نيّت و خير خواهى است.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
چنان‌كه
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) فرمود:
«وَ لاَ يَغُشُّ الْعَقْلُ مَنِ اسْتَنْصَحَهُ» «آن كس كه از
عقل نصیحت خواهد، عقل او را خيانت نمى‌كند.»
(شرح‌های حکمت:
)
حضرت علی (علیه‌السلام) به
خوارج يا يارانش كه خواستار
حکمیّت بودند فرمود:
«أَمَرْتُكُمْ في هذِهِ الْحُكُومَةِ أَمْرِي... فَأَبَيْتُمْ عَلَيَّ... حَتَّى ارْتَابَ النَّاصِحُ بِنُصْحِهِ، وَ ضَنَّ الزَّنْدُ بِقَدْحِهِ» «من دستور خودم را درباره اين
حکومت بيان كردم ولى شما چنان امتناع كرديد كه ناصح در نصيحت خود به شک افتاد و
چخماق به آتش افروختن
بخل ورزيد.»
(شرح‌های خطبه:
)
حضرت به
معاویه می‌نويسد:
«وَ قَدْ يَسْتَفِيدُ الظِّنَّةَ الْمُتَنَصِّحُ» «من از اين‌كه
عثمان را در مقابل بعضى از بدعت‌ها خرده مى‌گرفتم، اعتذار نمى‌كنم و اگر ملامتم كنند، اى بسا ملامت شده كه بی‌گناه است و گاهى اندرزگو در معرض بد گمانى قرار مى‌گيرد.»
(شرح‌های نامه:
)
«
متنصّح» از
باب تفعل به معنى زياد پند گوينده است يعنى گاهى اندرزگو بدگمانى را به دست مى‌آورد.
مواردى از آن در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نصح»، ج۲، ص۱۰۴۱.
