نصاب زکات طلا و نقره
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در فقه برای وجوب
زکات که از فروع دین و فی‌الجمله از
ضروریات آن است، شرایطی ذکر شده است که یکی از آن‌ها رسیدن به‌اندازه‌های مقرر است که از آن به «
نصاب» تعبیر می‌شود. به همین اعتبار در کتب فقهی و در مباحث زکات از آن بحث شده می‌شود.
دهخدا در بیان معنای واژه «نصاب» آورده است:
نصاب.
[ ن ِ
] (ع اِ) آن قدر از مال که زکوة واجب گردد بر وی. (منتهی الارب) (از غیاث اللغات) (از آنندراج) (ازناظم الاطباء). اصل مال چون بدان حد رسد که زکوة واجب شود. (السامی). حدّی است از مال که واجب شود در آن زکاة چون دویست درهم یا بیست دینار. (مفاتیح). عددی که زکوة در او واجب بود. (دستوراللغة):
نصاب حسن در حد کمال است
زکاتم ده که مسکین و فقیرم.
حافظ.
در مقررات اسلام بر
طلا و
نقره که از آن‌ها به
نَقدَین تعبیر می‌شود
زکات قرار داده شده است که علاوه بر شرایط عمومی گفته‌شده در کتاب زکات، امور دیگری نیز شرط شده است، که نصاب ازجمله آن‌هاست.
امام خمینی در بیان نصاب نقدین می‌فرمایند:
نصاب در طلا که به آن
دینار گفته می‌شود «بیست دینار» است که در آن «ده قیراط» زکات
واجب است؛ و چون هر دینار معادل بیست
قیراط است پس ده قیراط برابر با نصف دینار هست. هر دینار نیز معادل یک مثقال شرعی است که برابر با سه چهارم مثقال
صیرفی است. پس «بیست دینار» که نصاب زکات طلا است معادل پانزده مثقال صیرفی هست و زکات آن یک‌چهارم مثقال و یک‌هشتم مثقال؛ و به‌بیان‌دیگر سه‌هشتم مثقال است؛ و در کمتر از بیست مثقال شرعی (پانزده مثقال صیرفی) زکات بخشیده شده و پرداخت نمی‌شود؛ و همچنین است در بیشتر از آن؛ تا این‌که آنچه اضافه بر بیست دینار است برسد به «چهار دینار»
شرعی که همان «سه مثقال» صیرفی است؛ یعنی برسد به بیست‌وچهار دینار شرعی که هیجده مثقال صیرفی است. پس باید بابت آن چهار دینار، دو قیراط زکات پرداخت شود؛ و همین‌طور است برای چهار دینارهای بعدی (۲۸ دینار و ۳۲ دینار و هکذا)، پس بابت هر چهار دینارِ افزون بر بیست دینار، دو قیراط زکات واجب است.
نصاب نقره «دویست
درهم» است و زکات آن پنج درهم؛ و بعد از دویست درهم به هر مقدار که برسد، هر «چهل درهم» که اضافه می‌شود یک‌درهم زکات دارد. در کمتر از دویست دینار و آنچه بین هر چهل عدد بعدی است زکاتش بخشیده شده است.
یک‌درهم، شش «دانگ» یعنی نصف مثقال شرعی و یک‌پنجم آن است (یعنی هفت‌دهم مثقال شرعی) زیرا هر ده درهم هفت مثقال شرعی است.
• ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
