نسخ منطوق
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نسخ منطوق به برداشتن
حکم شرعی برگرفته از
منطوق یک دلیل
اطلاق می‌شود و در
علم اصول فقه کاربرد دارد.
نسخ منطوق، مقابل
نسخ مفهوم ، و به معنای نسخ حکم مستفاد از منطوق کلام به وسیله
دلیل شرعی معتبر دیگر می‌باشد.
اصولیون در این که منطوق قابل
نسخ است، اختلافی ندارند. هم چنین، در
جواز نسخ منطوق و
مفهوم موافق (فحوای خطاب) با هم، اتفاق نظر دارند؛ برای مثال، در صورتی که حرمت «
تأفیف والدین»(اف گفتن به پدر و مادر) نسخ شود، فحوای آن نیز که
حرمت زدن آن‌ها است نسخ می‌گردد؛ اما در این که آیا جایز است
منطوق نسخ شود و مفهوم نسخ نشود و یا به عکس، اختلاف دارند؛ عده‌ای به جواز آن و گروهی به عدم جواز آن معتقد هستند.
در کتاب
معارج الاصول آمده است:
«لکن یجوز رفع المنطوق والفحوی، و رفع الفحوی دون المنطوق، اذا تعلقت به مصلحة و ان کان فیه بُعد.و هل یجوز رفع المنطوق به دون ما دلت علیه الفحوی؟ هذا جائز، و انکر ذلک قوم، و زعموا أن الفحوی انما علمت تبعا (للتصریح) فاذا رفع الاصل تبعه الفرع».
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «نسخ منطوق».
