مؤلف کتاب التمهید فی علوم القرآن از نوعی نسخ در قرآن یاد می‌کند که حکم مستفاد از آیه، در ابتدای امر و به صراحت، نسخ نشده است، اما با فراهم کردن اسبابی، زمینه نسخ تدریجی آن فراهم شده است. نمونه‌های بارز این نوع نسخ تدریجی را مساله حرمت خمر و زدن زنان توسط همسران (در صورت نشوز ) و مساله برده‌داری دانسته است. علت عدم لغو دفعی این آداب و رسوم ، ریشه داری آنها در فرهنگ عمومی جامعه عصر نزول است به گونه‌ای که ابطال فوری آنها مطابق مصلحت نبود.
