• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نزول قرآن (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



قرآن کریم در سب قدر بر پیامبراسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله نازل شده است. در این مقاله آیات مرتبط با نزول قرآن معرفی می‌شوند.



نزول قرآن بر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. قُلْ مَنْ كانَ عَدُوًّا لِجِبْرِيلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلى‌ قَلْبِكَ بِإِذْنِ اللَّهِ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ وَ هُدىً وَ بُشْرى‌ لِلْمُؤْمِنِينَ.
۲. وَ لَوْ كانُوا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ النَّبِيِّ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْهِ مَا اتَّخَذُوهُمْ أَوْلِياءَ وَ لكِنَّ كَثِيراً مِنْهُمْ فاسِقُونَ.
۳. وَ إِذا سَمِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرى‌ أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ يَقُولُونَ رَبَّنا آمَنَّا فَاكْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِينَ.
۴. كِتابٌ أُنْزِلَ إِلَيْكَ فَلا يَكُنْ فِي صَدْرِكَ حَرَجٌ مِنْهُ لِتُنْذِرَ بِهِ وَ ذِكْرى‌ لِلْمُؤْمِنِينَ.
۵. الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِنْدَهُمْ فِي التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّباتِ وَ يُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبائِثَ وَ يَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتِي كانَتْ عَلَيْهِمْ فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ.
۶. إِنَّ وَلِيِّيَ اللَّهُ الَّذِي نَزَّلَ الْكِتابَ وَ هُوَ يَتَوَلَّى الصَّالِحِينَ.
۷. لا تُحَرِّكْ بِهِ لِسانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ‌ إِنَّ عَلَيْنا جَمْعَهُ‌ وَ قُرْآنَهُ‌ فَإِذا قَرَأْناهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ.


نزول قرآن بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، در شب قدر:
۱. إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةٍ مُبارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ. مراد از «ليلة مباركة» شب قدر است.
۲. إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ.


نزول قرآن بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، در ماه رمضان:
شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ‌ ....


تعجیل پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، بر نزول سريع‌تر تمامى قرآن:
... وَ لا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضى‌ إِلَيْكَ وَحْيُهُ‌ ... طبق يك شأن نزول، براى آيه است.


عبودیّت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله براى خدا، سبب كسب لياقت، جهت نزول قرآن بر وى:
۱. وَ إِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنا عَلى‌ عَبْدِنا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا شُهَداءَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ.
۲. الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَنْزَلَ عَلى‌ عَبْدِهِ الْكِتابَ وَ لَمْ يَجْعَلْ لَهُ عِوَجاً.
۳. تَبارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلى‌ عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعالَمِينَ نَذِيراً.
۴. فَأَوْحى‌ إِلى‌ عَبْدِهِ ما أَوْحى‌.
۵. هُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ عَلى‌ عَبْدِهِ آياتٍ بَيِّناتٍ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ إِنَّ اللَّهَ بِكُمْ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ.
۶. قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَلِيلًا إِنَّا سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيلًا.


نزول قرآن،آیه و نشانه‌اى از خداوند:
۱. مِنْ قَبْلُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ أَنْزَلَ الْفُرْقانَ إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآياتِ اللَّهِ لَهُمْ عَذابٌ شَدِيدٌ وَ اللَّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقامٍ.
۲. وَ كَذلِكَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الْكِتابَ فَالَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ مِنْ هؤُلاءِ مَنْ يُؤْمِنُ بِهِ وَ ما يَجْحَدُ بِآياتِنا إِلَّا الْكافِرُونَ‌ بَلْ هُوَ آياتٌ بَيِّناتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ ما يَجْحَدُ بِآياتِنا إِلَّا الظَّالِمُونَ.
۳. وَ قالُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آياتٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّمَا الْآياتُ عِنْدَ اللَّهِ وَ إِنَّما أَنَا نَذِيرٌ مُبِينٌ‌ أَ وَ لَمْ يَكْفِهِمْ أَنَّا أَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ يُتْلى‌ عَلَيْهِمْ إِنَّ فِي ذلِكَ لَرَحْمَةً وَ ذِكْرى‌ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ.


از هم پاشيده شدن صخره‌هاى کوه از خوف خدا، در صورت نزول قرآن بر آن:
لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلى‌ جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَ تِلْكَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ.


برتر دانستن نزول قرآن نسبت به امكانات و داراييهاى فراهم شده از دنیا، لازم از سوى مؤمنان:
يا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ شِفاءٌ لِما فِي الصُّدُورِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ‌ قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِكَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ.


سرور و شادمانی مؤمنان از نزول قرآن امرى شايسته و لازم:
يا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ شِفاءٌ لِما فِي الصُّدُورِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ‌ قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِكَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ.


نزول قرآن در شب با بركت (شب قدر):
إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةٍ مُبارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ.


نزول قرآن بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نشانه ولایت خاصّ الهی بر آن حضرت:
إِنَّ وَلِيِّيَ اللَّهُ الَّذِي نَزَّلَ الْكِتابَ وَ هُوَ يَتَوَلَّى الصَّالِحِينَ.


نزول قرآن، جلوه‌اى از رحمت خداوند:
۱. أَوْ تَقُولُوا لَوْ أَنَّا أُنْزِلَ عَلَيْنَا الْكِتابُ لَكُنَّا أَهْدى‌ مِنْهُمْ فَقَدْ جاءَكُمْ بَيِّنَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ كَذَّبَ بِآياتِ اللَّهِ وَ صَدَفَ عَنْها سَنَجْزِي الَّذِينَ يَصْدِفُونَ عَنْ آياتِنا سُوءَ الْعَذابِ بِما كانُوا يَصْدِفُونَ.
۲. وَ لَقَدْ جِئْناهُمْ بِكِتابٍ فَصَّلْناهُ عَلى‌ عِلْمٍ هُدىً وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ.
۳. يا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ شِفاءٌ لِما فِي الصُّدُورِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ‌ قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِكَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ.
۴. لَقَدْ كانَ فِي قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِأُولِي الْأَلْبابِ ما كانَ حَدِيثاً يُفْتَرى‌ وَ لكِنْ تَصْدِيقَ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَ تَفْصِيلَ كُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ.
۵. كَذلِكَ أَرْسَلْناكَ فِي أُمَّةٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِها أُمَمٌ لِتَتْلُوَا عَلَيْهِمُ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ وَ هُمْ يَكْفُرُونَ بِالرَّحْمنِ قُلْ هُوَ رَبِّي لا إِلهَ إِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ إِلَيْهِ مَتابِ.
۶. وَ ما أَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ إِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي اخْتَلَفُوا فِيهِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ.
۷. وَ يَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً عَلَيْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ جِئْنا بِكَ شَهِيداً عَلى‌ هؤُلاءِ وَ نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً وَ بُشْرى‌ لِلْمُسْلِمِينَ.
۸. وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ لا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَساراً.
۹. وَ ما يَأْتِيهِمْ مِنْ ذِكْرٍ مِنَ الرَّحْمنِ مُحْدَثٍ إِلَّا كانُوا عَنْهُ مُعْرِضِينَ.
۱۰. إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ يَقُصُّ عَلى‌ بَنِي إِسْرائِيلَ أَكْثَرَ الَّذِي هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ‌ وَ إِنَّهُ لَهُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ.
۱۱. وَ ما كُنْتَ تَرْجُوا أَنْ يُلْقى‌ إِلَيْكَ الْكِتابُ إِلَّا رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ فَلا تَكُونَنَّ ظَهِيراً لِلْكافِرِينَ.
۱۲. أَ وَ لَمْ يَكْفِهِمْ أَنَّا أَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ يُتْلى‌ عَلَيْهِمْ إِنَّ فِي ذلِكَ لَرَحْمَةً وَ ذِكْرى‌ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ.
۱۳. تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ الْحَكِيمِ‌ هُدىً وَ رَحْمَةً لِلْمُحْسِنِينَ.
۱۴. وَ الْقُرْآنِ الْحَكِيمِ‌ تَنْزِيلَ الْعَزِيزِ الرَّحِيمِ.
۱۵. تَنْزِيلٌ مِنَ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ.
۱۶. وَ الْكِتابِ الْمُبِينِ‌ إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةٍ مُبارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ‌ رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ.
۱۷. هُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ عَلى‌ عَبْدِهِ آياتٍ بَيِّناتٍ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ إِنَّ اللَّهَ بِكُمْ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ.


نزول قرآن، جلوه‌اى از فضل خدا:
۱. ... وَ أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَيْكَ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ ... وَ كانَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكَ عَظِيماً.
۲. يا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ شِفاءٌ لِما فِي الصُّدُورِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ‌ قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِكَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ.


نزول قرآن بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نشئت گرفته از علم الهی:
۱. ... وَ أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَيْكَ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ عَلَّمَكَ ما لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ‌ ....
۲. لكِنِ اللَّهُ يَشْهَدُ بِما أَنْزَلَ إِلَيْكَ أَنْزَلَهُ بِعِلْمِهِ وَ الْمَلائِكَةُ يَشْهَدُونَ وَ كَفى‌ بِاللَّهِ شَهِيداً.
۳. أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ‌ ... فَإِلَّمْ يَسْتَجِيبُوا لَكُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّما أُنْزِلَ بِعِلْمِ اللَّهِ‌ ....
۴. وَ إِنَّكَ لَتُلَقَّى الْقُرْآنَ مِنْ لَدُنْ حَكِيمٍ عَلِيمٍ.
۵. تَنْزِيلُ الْكِتابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ.


نزول قرآن، نعمت ويژه خداوند، و شايسته ياد و بزرگداشت:
... وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ ما أَنْزَلَ عَلَيْكُمْ مِنَ الْكِتابِ وَ الْحِكْمَةِ يَعِظُكُمْ‌ ....


غفلت و بى خبرى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از قصه یوسف علیه‌السلام تا پيش از نزول قرآن بر آن حضرت:
نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِما أَوْحَيْنا إِلَيْكَ هذَا الْقُرْآنَ وَ إِنْ كُنْتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الْغافِلِينَ‌ إِذْ قالَ يُوسُفُ لِأَبِيهِ يا أَبَتِ إِنِّي رَأَيْتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَباً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ رَأَيْتُهُمْ لِي ساجِدِينَ.


••• راه‌يابى جنّیان به آسمان، پيش از نزول قرآن:
قُلْ أُوحِيَ إِلَيَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقالُوا إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً وَ أَنَّا لَمَسْنَا السَّماءَ فَوَجَدْناها مُلِئَتْ حَرَساً شَدِيداً وَ شُهُباً وَ أَنَّا كُنَّا نَقْعُدُ مِنْها مَقاعِدَ لِلسَّمْعِ فَمَنْ يَسْتَمِعِ الْآنَ يَجِدْ لَهُ شِهاباً رَصَداً.

••• ممنوعيّت راه‌يابى جنّيان به آسمان، پس از نزول قرآن:
قُلْ أُوحِيَ إِلَيَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقالُوا إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً وَ أَنَّا لَمَسْنَا السَّماءَ فَوَجَدْناها مُلِئَتْ حَرَساً شَدِيداً وَ شُهُباً وَ أَنَّا كُنَّا نَقْعُدُ مِنْها مَقاعِدَ لِلسَّمْعِ فَمَنْ يَسْتَمِعِ الْآنَ يَجِدْ لَهُ شِهاباً رَصَداً.


روحيّه اشرافی‌گری، باعث حسادت و تعجب سران قریش، از نزول قرآن بر فردى مثل خودشان:
۱. وَ انْطَلَقَ الْمَلَأُ مِنْهُمْ أَنِ امْشُوا وَ اصْبِرُوا عَلى‌ آلِهَتِكُمْ إِنَّ هذا لَشَيْ‌ءٌ يُرادُ ما سَمِعْنا بِهذا فِي الْمِلَّةِ الْآخِرَةِ إِنْ هذا إِلَّا اخْتِلاقٌ‌ أَ أُنْزِلَ عَلَيْهِ الذِّكْرُ مِنْ بَيْنِنا بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ مِنْ ذِكْرِي بَلْ لَمَّا يَذُوقُوا عَذابِ.
۲. وَ قالُوا لَوْ لا نُزِّلَ هذَا الْقُرْآنُ عَلى‌ رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ.


نزول قرآن از سوى خداوند با تفصيل و تبيين حقايق، مقتضى رويگردانى از هر داورى جز او:
أَ فَغَيْرَ اللَّهِ أَبْتَغِي حَكَماً وَ هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ إِلَيْكُمُ الْكِتابَ مُفَصَّلًا وَ الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْلَمُونَ أَنَّهُ مُنَزَّلٌ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ فَلا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ.


به تمسخر گرفتن نزول قرآن بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از سوى کافران:
رُبَما يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ كانُوا مُسْلِمِينَ‌ وَ قالُوا يا أَيُّهَا الَّذِي نُزِّلَ عَلَيْهِ الذِّكْرُ إِنَّكَ لَمَجْنُونٌ.


مقام پیامبری و اعطا و نزول قرآن بر آن حضرت، سبب حسادت اهل کتاب به آن حضرت:
أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلى‌ ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنا آلَ إِبْراهِيمَ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ آتَيْناهُمْ مُلْكاً عَظِيماً. بنا بر قولى، مقصود از «النّاس» پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله است و از آيه استظهار مى‌شود كه منظور از «آلابراهیم» پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و آل آن حضرت از اولاد اسماعيل‌اند.


جواز سؤال از احكام برخى امور و موضوعات از پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله هنگام نزول قرآن:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْياءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ وَ إِنْ تَسْئَلُوا عَنْها حِينَ يُنَزَّلُ الْقُرْآنُ تُبْدَ لَكُمْ عَفَا اللَّهُ عَنْها وَ اللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ. برخى مفسران معتقدند جمله «وان تسئلوا عنها ...» اباحه بعد از نهى است.


خیر و سودمند بودن نزول قرآن، از ديدگاه اهل تقوا براى نیکوکاران:
وَ قِيلَ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا ما ذا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ قالُوا خَيْراً لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هذِهِ الدُّنْيا حَسَنَةٌ وَ لَدارُ الْآخِرَةِ خَيْرٌ وَ لَنِعْمَ دارُ الْمُتَّقِينَ.


عدم نزول قرآن بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در همه احوال:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْياءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ وَ إِنْ تَسْئَلُوا عَنْها حِينَ يُنَزَّلُ الْقُرْآنُ تُبْدَ لَكُمْ عَفَا اللَّهُ عَنْها وَ اللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ.




۲۵.۱ - گواهی خداوند

خداوند، خود گواه بر نزول قرآن بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
لكِنِ اللَّهُ يَشْهَدُ بِما أَنْزَلَ إِلَيْكَ أَنْزَلَهُ بِعِلْمِهِ وَ الْمَلائِكَةُ يَشْهَدُونَ وَ كَفى‌ بِاللَّهِ شَهِيداً.

۲۵.۲ - کفایت گواهی خداوند

كفايت خداوند در شهادت و گواه بودن نزول قرآن بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
لكِنِ اللَّهُ يَشْهَدُ بِما أَنْزَلَ إِلَيْكَ أَنْزَلَهُ بِعِلْمِهِ‌ ... وَ كَفى‌ بِاللَّهِ شَهِيداً.

۲۵.۳ - گواهی فرشتگان

فرشتگان، گواهان نزول قرآن بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
لكِنِ اللَّهُ يَشْهَدُ بِما أَنْزَلَ إِلَيْكَ أَنْزَلَهُ بِعِلْمِهِ وَ الْمَلائِكَةُ يَشْهَدُونَ وَ كَفى‌ بِاللَّهِ شَهِيداً.


قلب پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله محل نزول قرآن:
قُلْ مَنْ كانَ عَدُوًّا لِجِبْرِيلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلى‌ قَلْبِكَ بِإِذْنِ اللَّهِ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ وَ هُدىً وَ بُشْرى‌ لِلْمُؤْمِنِينَ.
وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً واحِدَةً كَذلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَكَ وَ رَتَّلْناهُ تَرْتِيلًا.
نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ‌ عَلى‌ قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ.


امام‌ خمینی در بحث نزول قرآن، معتقد است که حقیقت قرآن دو مرتبه دارد. یکی مرتبه پیش‌ از تنزیل و نزول، و آن مقام بطون قرآن است و دیگری پس ‌از تنزیل و مرتبه نازله قرآن. مرتبه‌ نخست کتاب تکوینی و از شئون ذاتی و حقایق علمی در حضرت واحدیت است و حقیقت آن کلامی نفسی و ذاتی است این حقیقت برای کسی حاصل نمی‌شود مگر برای ذات مبارک پیامبر ختمی در مقام قاب قوسین یا مقام او ادنی. مرتبه‌ی دوم قرآن تدوینی که مرتبه رقیقه و تنزل یافته از عوالم بالاتر است که با هزاران حجاب تنزل کرده‌ است به باور امام‌ خمینی اگر قرآن با همان حقیقت اصلی تنزل کند و بر عرش فرود آید، عرش ذوب می‌شود تا چه رسد به آسمان دنیا. از این‌ رو کلام حق‌تعالی که می‌فرماید: (لَوْ اَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی‌ جَبَلٍ لَرَاَیْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ) اشاره به‌ همین حقیقت دارد.
امام‌ خمینی با استناد به روایتی نزول قرآن بر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به‌ صورت دفعی در بیت‌ معمور و به‌ صورت تدریجی در طول بیست و سه سال دعوت پیامبر در مکه و مدینه می‌داند.
به اعتقاد ایشان خداوند در شب قدر، در رحمت خویش را به روی موجودات گشود، و با نزول قرآن، تمام اسماء و صفات را به ‌صورت جمعی و یکباره از طریق انسان کامل در دسترس بشر گذاشت. این حقیقت غیبی قرآنی در دل اسماء پنهان و مخفی بود و در بنیه احمدی که لیلة القدر است نازل شد.


آثار نزول قرآن (قرآن)، ترتیل در نزول قرآن (قرآن)، زمینه‌های نزول قرآن (قرآن)، کیفیت نزول قرآن (قرآن)، فلسفه نزول قرآن (قرآن)، علم به نزول قرآن (قرآن)، نزول تدریجی قرآن (قرآن)، نزول دفعی قرآن (قرآن)، منشأ نزول قرآن (قرآن)، واسطه نزول قرآن (قرآن).


۱. بقره/سوره۲، آیه۹۷.    
۲. مائده/سوره۵، آیه۸۱.    
۳. مائده/سوره۵، آیه۸۶.    
۴. اعراف/سوره۷، آیه۲.    
۵. اعراف/سوره۷، آیه۱۵۷.    
۶. اعراف/سوره۷، آیه۱۹۶.    
۷. قیامت/سوره۷۵، آیات۱۶-۱۸.    
۸. دخان/سوره۴۴، آیه۳.    
۹. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۲۲۴.    
۱۰. زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف، ج ۴، ص ۲۶۹- ۲۷۰.    
۱۱. قدر/سوره۹۷، آیه۱.    
۱۲. بقره/سوره۲، آیه۱۸۵.    
۱۳. طه/سوره۲۰، آیه۱۱۴.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۷، ص ۵۲.    
۱۵. بقره/سوره۲، آیه۲۳.    
۱۶. کهف/سوره۱۸، آیه۱.    
۱۷. فرقان/سوره۲۵، آیه۱.    
۱۸. نجم/سوره۵۳، آیه۱۰.    
۱۹. حدید/سوره۵۷، آیه۹.    
۲۰. مزمّل/سوره۷۳، آیه۲.    
۲۱. مزمّل/سوره۷۳، آیه۳.    
۲۲. مزمّل/سوره۷۳، آیه۵.    
۲۳. آل‌عمران/سوره۳، آیه۴.    
۲۴. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۷.    
۲۵. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۹.    
۲۶. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۵۰.    
۲۷. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۵۱.    
۲۸. حشر/سوره۵۹، آیه۲۱.    
۲۹. یونس/سوره۱۰، آیه۵۷.    
۳۰. یونس/سوره۱۰، آیه۵۸.    
۳۱. یونس/سوره۱۰، آیه۵۷.    
۳۲. یونس/سوره۱۰، آیه۵۸.    
۳۳. دخان/سوره۴۴، آیه۳.    
۳۴. اعراف/سوره۷، آیه۱۹۶.    
۳۵. انعام/سوره۶، آیه۱۵۷.    
۳۶. اعراف/سوره۷، آیه۵۲.    
۳۷. یونس/سوره۱۰، آیه۵۷.    
۳۸. یونس/سوره۱۰، آیه۵۸.    
۳۹. یوسف/سوره۱۲، آیه۱۱۱.    
۴۰. رعد/سوره۱۳، آیه۳۰.    
۴۱. نحل/سوره۱۶، آیه۶۴.    
۴۲. نحل/سوره۱۶، آیه۸۹.    
۴۳. اسراء/سوره۱۷، آیه۸۲.    
۴۴. شعراء/سوره۲۶، آیه۵.    
۴۵. نمل/سوره۲۷، آیه۷۶.    
۴۶. نمل/سوره۲۷، آیه۷۷.    
۴۷. قصص/سوره۲۸، آیه۸۶.    
۴۸. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۵۱.    
۴۹. لقمان/سوره۳۱، آیه۲.    
۵۰. لقمان/سوره۳۱، آیه۳.    
۵۱. یس/سوره۳۶، آیه۲.    
۵۲. یس/سوره۳۶، آیه۵.    
۵۳. فصّلت/سوره۴۱، آیه۲.    
۵۴. دخان/سوره۴۴، آیه۲.    
۵۵. دخان/سوره۴۴، آیه۳.    
۵۶. دخان/سوره۴۴، آیه۶.    
۵۷. حدید/سوره۵۷، آیه۹.    
۵۸. نساء/سوره۴، آیه۱۱۳.    
۵۹. یونس/سوره۱۰، آیه۵۷.    
۶۰. یونس/سوره۱۰، آیه۵۸.    
۶۱. نساء/سوره۴، آیه۱۱۳.    
۶۲. نساء/سوره۴، آیه۱۶۶.    
۶۳. هود/سوره۱۱، آیه۱۳.    
۶۴. هود/سوره۱۱، آیه۱۴.    
۶۵. نمل/سوره۲۷، آیه۶.    
۶۶. غافر/سوره۴۰، آیه۲.    
۶۷. بقره/سوره۲، آیه۲۳۱.    
۶۸. یوسف/سوره۱۲، آیات۳-۴.    
۶۹. جنّ/سوره۷۲، آیه۱.    
۷۰. جنّ/سوره۷۲، آیه۸.    
۷۱. جنّ/سوره۷۲، آیه۹.    
۷۲. جنّ/سوره۷۲، آیه۱.    
۷۳. جنّ/سوره۷۲، آیه۸.    
۷۴. جنّ/سوره۷۲، آیه۹.    
۷۵. ص/سوره۳۸، آیات۶-۸.    
۷۶. زخرف/سوره۴۳، آیه۳۱.    
۷۷. انعام/سوره۶، آیه۱۱۴.    
۷۸. حجر/سوره۱۵، آیه۲.    
۷۹. حجر/سوره۱۵، آیه۶.    
۸۰. نساء/سوره۴، آیه۵۴.    
۸۱. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۹۵.    
۸۲. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۳۷۶.    
۸۳. مائده/سوره۵، آیه۱۰۱.    
۸۴. ابن عاشور، طاهر بن محمد، تفسیر التحریر و التنویر، ج ۷، ص ۶۷.    
۸۵. نحل/سوره۱۶، آیه۳۰.    
۸۶. مائده/سوره۵، آیه۱۰۱.    
۸۷. نساء/سوره۴، آیه۱۶۶.    
۸۸. نساء/سوره۴، آیه۱۶۶.    
۸۹. نساء/سوره۴، آیه۱۶۶.    
۹۰. بقره/سوره۲، آیه۹۷.    
۹۱. فرقان/سوره۲۵، آیه۳۲.    
۹۲. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۹۳.    
۹۳. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۹۴.    
۹۴. خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۱۸۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۹۵. حشر/سوره۵۹، آیه۲۱.    
۹۶. خمینی، روح‌الله، شرح دعاء السحر، ص۵۷-۵۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶.    
۹۷. خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۳۴۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۹۸. خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۵۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۹۹. خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۳۲۲-۳۲۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۰۰. خمینی، روح‌الله، مصباح الهدایه، ص۲۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶.    



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۳، ص۱۸۵، برگرفته از مقاله «نزول قرآن».    
دانشنامه امام خمینی    ، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    ، ۱۴۰۰ شمسی.






جعبه ابزار