نُزول (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نُزول (به ضم نون) از
واژگان نهج البلاغه به معنای فرود آمدن و
نُزُل (به ضم نون و زاء) به معنای آنچه برای میهمان از پذیرائی آماده شده می‌باشد. موارد زیادی از این واژه در
نهج البلاغه آمده است.
نُزول در اصل به معنی فرود آمدن است: «النزول فی الاصل: هو انحطاط من علوّ» آنگاه همه مشتقاتش به همین مناسب است، مادّی باشد یا معنوی و غیره.
امیرالمومنین (علیه‌السلام) می‌فرماید:
«و ینزل الصبر علی قدر المصیبة و من ضرب یده علی فخذه عند مصیبته حبط عمله» «صبر و شكيبايى به اندازه مصيبت نازل مى‌شود، كسى كه دستش را (به عنوان بى تابى و ناشكرى) به هنگام مصيبت بر زانو زند اجر او ضايع مى‌شود (و پاداشى بر مصيبت نخواهد داشت).»
(شرح‌های خطبه:
)
استنزال: طلب نزول:
«استنزلوا الرزق بالصدقة» «روزى را به وسيله صدقه فرود آوريد»
(شرح‌های حکمت:
) «نزل» (مثل عنق) آنچه برای میهمان از پذیرائی آماده شده است.
امام (علیه‌السلام) درباره
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرموده:
«اللهم اعل علی بناء البانین بنائه و اکرم لدیک نزله و شرّف عندک منزلته» «خدایا بنای او را از بنای بانیان بلندتر فرما. پذیرائیش را در نزد خود محترم گردان، و مقام او را در نزد خودت مشرّف فرما».
(شرح‌های خطبه:
)
مَنْزِلت به معنای مقام و مرتبه است.
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) می‌فرماید:
«اللَّهُمَّ إنَّي أَسْتَعْديكَ عَلى قُرَيْش وَ مَنْ أَعانَهُمْ! فإِنَّهُمْ قَطَعُوا رَحِمي، وَ صَغَّرُوا عَظِيمَ مَنْزِلَتِي» (
خداوند ا! من در برابر
قریش و كسانى كه به كمک آنان برخاسته‌اند از تو استعانت مى‌جويم و شكايت را پيش تو مى‌آورم، آن‌ها پيوند خويشاوندى مرا قطع كرده‌اند و مقام و منزلت عظيم مرا كوچک شمردند.)
(شرح‌های خطبه:
)
حضرت علی (علیه‌السلام) فرموده است:
«وَ مُنازَلَةِ الشُّجْعانِ» «جنگيدن با شجاعان.»
(شرح‌های نامه:
)
جنگيدن را نزال و منازله گويند كه هر يک از حريفان در مقابل هم نازل مى‌شوند و فرود مى‌آيند.
نازِلَه و
نوازِل به معنای حوادثى كه پيش مى‌آيند، آمده است.
موارد زیادی از این واژه در
نهج البلاغه آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نزول»، ج۲، ص۱۰۲۷.
