نزهة الأنام فی محاسن الشام (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«نزهة الانام فی محاسن الشام»، تالیف ابو البقاء، عبدالله بن محمد بدری مصری
دمشقی ، از علمای قرن نهم، به
زبان عربی و در موضوع بیان محاسن و فضایل شام است.
کتاب، شامل مقدمه ناشر، مقدمه مؤلف و متن (بدون باب بندی و فصل بندی) است.
متن کتاب، مجموعه‌ای است زیبا و ادبی که همراه با نظم و
نثر می‌باشد و در آن به وصف شعرا و ادبای شام، بیان نواحی و اماکن، طبیعت، ابواب،
مساجد ، قلعه‌ها،
کوه‌ها ، گل‌ها،
درختان ، ادویه‌ها، صنایع و... شام پرداخته است.
مؤلف، در بیان مطالب کتاب، از
روایات و اشعار عرب استفاده نموده است.
مؤلف، در ابتدای متن کتاب، روایاتی را پیرامون
شام و اهمیت آن بیان می‌کند؛ روایاتی از این قبیل: عن عبدالله بن حوالة: قال
رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم : «انکم ستجندون بعدی اجنادا ثلاثة؛ جندا الی الیمن و جندا الی الشام و جندا الی العراق»؛ قال عبدالله: «خر لی یا رسول الله»! قال: «علیک بالشام، فانها خیرة الله فی ارضه یجتبی الیها خیرته من عباده و ان الله قد تکفل لی بالشام و اهله».
سپس در مورد اشتقاق اسم شام (قال بعض الشراح و المورخین و المفسرین: انما سمیت الشام شاما، لان قوما من بنی کنعان نزلوها فتشاءموا الیها، فسمیت شاما لذلک)، بانی دمشق (عازر غلام
حضرت ابراهیم یا بیوراسف یا دمشقش غلام اسکندر یا...) ، بنای قصر جیرون و برید، ابواب دمشق (باب صغیر، باب کیسان، باب شرقی، باب توما، باب جنیق، باب جابیه و...) ، فتح شام به دست صحابه، فضیلت مسجد دمشق (عن عمرو بن الدونس الغسانی فی تفسیر «و التین» قال: التین مسجد دمشق کان بستانا لهود علیه‌السّلام و فیه تین قدیم)، بنای مسجد توسط ولید بن عبد الملک، مناره‌های
مسجد (
عروس، غربی، شرقی)، وصف جامع دمشق با
نثری زیبا و ادبی توسط بدر الدین حسن بن حبیب حلبی (دمشق چونان خالی است بر گونه گیتی، زینت شهرهاست همچون پر طاووس یا طوق کبوتر و...) ، وصف جامع دمشق با شعر
ای یگانه شده در حسن و جمالش به جهان مردم اندر طرب از آنکه تویی معبدشان)
قلعه شام و حسن بنا و وسعت آن، بین النهرین، وصف ناعوره، محصولات گیاهی دمشق (نرگس، یاسمین، سوسن، زنبق، شقایق، نیلوفر و...) ، خوردنی‌های شهر دمشق (زیتون، خیار و سبزی، لوبیای دمشق، ترخون، اسفناج و کرفس، نارنج و لیمو و...) ، صناعات و تجارت‌های شام و... مفصلا سخن می‌گوید.
فهرست مطالب و موضوعات در پایان کتاب و پاره‌ای از توضیحات و اختلاف نسخ در پاورقی ذکر شده است.
کتاب، جزء کتب خطی
دار السلام بغداد بوده است.
نرم افزار جغرافیای جهان اسلام،مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
