نبیّ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نبىّ: (الرَّسُولَ النَّبِىَّ الْامِّىَّ) «نبىّ» بنا بر يک تفسير، به معناى كسى است كه از وحى الهى آگاه است و خبر مى‌دهد، و بنا بر تفسير ديگر، به معناى شخص عالى‌مقام است، اين از نظر
لغت.
اما از نظر تعبيرات
قرآنى، و لسان روايات، بعضى معتقدند:
«نبىّ» دريافت
وحی مى‌كند ولى موظف به ابلاغ آن نيست، بلكه تنها براى انجام وظيفه خود او است، و يا اگر از او سؤال كنند پاسخ مى‌گويد. به تعبير ديگر،
«نبىّ» همانند طبيب آگاهى است كه در محل خود آماده پذيرايى بيماران است، او به دنبال بيماران نمى‌رود، ولى اگر بيمارى به او مراجعه كند از درمانش فروگذار نمى‌كند.
از رواياتى كه در اين زمينه به ما رسيده و مرحوم «
کلینی» در كتاب «
اصول کافی» در باب
«طبقات الانبياء و الرّسل» و باب
«الفرق بين النبىّ و الرّسل» آورده چنين استفاده مى‌شود:
«نبى» كسى است كه تنها حقايق وحى را در حال خواب مى‌بيند (همانند رؤياى
ابراهیم (علیه‌السلام)) و يا علاوه بر
خواب در بيدارى هم صداى فرشته وحى را مى‌شنود. البته، آنچه در اين روايات وارد شده، با تفسيرى كه گفتيم، منافات ندارد؛ چرا كه ممكن است مأموريت‌هاى متفاوت پيامبر و رسول تأثير در نحوه دريافت آنها از وحى داشته باشد، و به تعبير ديگر، هر مرحله‌اى از مأموريت، همراه با مرحله ويژه‌اى از وحى است (دقت كنيد).
ترجمه و تفسیر آیات مرتبط با
نبیّ:
(الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِندَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُم بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَآئِثَ وَيَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالأَغْلاَلَ الَّتِي كَانَتْ عَلَيْهِمْ فَالَّذِينَ آمَنُواْ بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُواْ النُّورَ الَّذِيَ أُنزِلَ مَعَهُ أُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ) (همان كسانى كه (از فرستاده خدا)، پيامبرِ «امّى» و درس نخوانده پيروى مى‌كنند؛ پيامبرى كه صفاتش را، در
تورات و
انجیلی كه به صورت مكتوب نزدشان است، مى‌يابند؛ كه آنها را به معروف دستور مى‌دهد، و از منكر باز مى‌دارد؛ اشياء پاكيزه را براى آنها حلال مى‌شمرد، و ناپاكی‌ها را تحريم مى‌كند؛ و بارهاى سنگين، و زنجيرهايى را كه بر آنها بود، از دوش و گردنشان برمى‌دارد؛ پس كسانى كه به او ايمان آوردند، و حمايت و ياريش كردند، و از
هدایت و نورى كه با او نازل شده پيروى نمودند، تنها آنان رستگارانند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: رسول خدا را پيغمبرى درس نخوانده معرفى مى‌كند كه امر به معروف و نهى از منكر كرده و هر پاک و پاكيزه‌اى را بر بشر حلال و هر ناپاک و پليدى را حرام مى‌كند، و موانع و غل و زنجيرهايى را كه مانع سعادت بشر است از دست و پاى آنان باز مى‌كند، و همه اينها آيات و نشانه‌هاى نبوت آن حضرت و خاتميت نبوت او است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ مُوسَى إِنَّهُ كَانَ مُخْلَصًا وَكَانَ رَسُولًا نَّبِيًّا) (و در اين كتاب از
موسی يادكن، كه او خالص شده و رسول و پيامبر
والامقامى بود.)
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «نبیّ»، ص۵۷۷.
