ناله های حضرت زینب در کربلا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نالههای حضرت زینب در کربلا از مباحث مرتبط به تاریخچه تاریخچه عزاداری برای
امام حسین (علیهالسّلام) است. نخستین کسانی که در شهادت امام حسین (علیهالسّلام) به عزاداری پرداختند، اهل بیت آن حضرت و
بنیهاشم بودند. این سوگواریها که از نخستین لحظات شهادت امام حسین (علیهالسّلام) آغاز شد، تا بازگشت اسرا به
مدینه ادامه یافت و نقشی بیبدیل در حفظ و نشر پیام عاشورا ایفا کرد.
بر اساس گزارش منابع تاریخی و
مقاتل معتبر، پس از شهادت امام حسین (علیهالسلام) و به آتش کشیدن خیمهگاه اهل بیت، زنان سوگوار و غارتزده را با پای برهنه و گریان از کنار قتلگاه عبور دادند. مشاهده پیکرهای شهدا، منجر به شیون و نوحهسرایی و ضرب و جرح زنان بر صورت خود شد.
در این میان حضرت زینب (علیهاالسّلام) فریاد میزد:
«وا مُحَمَّداه! صَلّی عَلَیکَ مَلیکُ السَّماءِ، هذا حُسَینٌ بِالعَراءِ، مُرَمَّلٌ بِالدِّماءِ، مُقَطَّعٌ الاَعضاءِ، وا ثُکلاه! وبَناتُکَ سَبایا، الَی اللّه ِ المُشتَکی، والی محمّدٍ المُصطَفی، والی عَلِیٍّ المُرتَضی، والی فاطِمَةَ الزَّهراءِ، والی حَمزَةَ سَیِّدِ الشُّهَداءِ. وا مُحَمَّداه! وهذا حُسَینٌ بِالعَراءِ، تَسفی عَلَیهِ ریحُ الصَّبا، قَتیلُ اولادِ البَغایا، وَاحُزناه! واکَرباه عَلَیکَ یا ابا عَبدِ اللّه ِ! الیَومَ ماتَ جَدّی رَسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله، یا اصحابَ مُحَمَّدٍ، هؤُلاءِ ذُرِّیَّةُ المُصطَفی یُساقونَ سَوقَ السَّبایا.»«وا محمّدا! درودهای فرشتگان آسمان، بر تو باد! این، حسین است که آغشته به خون، در صحرا افتاده و قطعه قطعه شده است. وا مصیبتا! دختران تو، اسیر شدهاند. به خدا و به محمّدِ مصطفی و به علیِ مرتضی و به فاطمه زهرا و به حمزه سیّد الشهدا، شِکوه میکنم. وا محمّدا! این، حسین است که در بیابان افتاده. باد صبا بر او میوزد و به دست زنازادگان، کشته شده است. چه غم جانکاهی و چه غصّهای بر تو، ای ابا عبد اللّه! امروز، جدّم پیامبر خدا، از دنیا رفت. ای اصحاب محمّد! اینان، نسل مصطفایند که به اسیری برده میشوند».
کتاب
مثیر الاحزان با نقل جزئیات، به شرح این واقعه غمانگیز میپردازد:
«مَرَرنَ عَلی جَسَدِ الحُسَینِ (علیهالسّلام) وهُوَ مُعَفَّرٌ بِدِمائِهِ، مَفقودٌ مِن احِبّائِهِ، فَنَدَبَت عَلَیهِ زَینَبُ علیهاالسلام بِصَوتٍ مُشجٍ، وقَلبٍ مَقروحٍ: یا مُحَمَّداه! صَلّی عَلَیکَ مَلیکُ السَّماءِ، هذا حُسَینٌ مُرَمَّلٌ بِالدِّماءِ، مُقَطَّعُ الاَعضاءِ، وبَناتُکَ سَبایا، الَی اللّه ِ المُشتَکی، والی عَلِیٍّ المُرتَضی، والی فاطِمَةَ الزَّهراءِ، والی حَمزَةَ سَیِّدِ الشُّهَداءِ، هذا حُسَینٌ بِالعَراءِ تَسفی عَلَیهِ الصَّبا، قَتیلُ اولادِ الاَدعِیاءِ، واحُزناه! واکَرباه! الیَومَ ماتَ جَدّی رَسولُ اللّه ِ، یا اصحابَ مُحَمَّداه، هذا ذُرِّیَّةُ المُصطَفی یُساقوننَ سَوقَ السَّبایا، فَاَذابَتِ القُلوبَ القاسِیَةَ، وهَدَّتِ الجِبالَ الرّاسِیَةَ.»«زنان را، از کنار جنازه حسین (علیهالسّلام) عبور دادند در حالی که در خون، غوطه ور بود... زینب (علیهاالسّلام)، با نالهای شکسته و دلی زخمی، کنار جنازه حسین (علیهالسّلام) صدا زد: «وا محمّدا! درود فرشتگانِ آسمان بر تو! این، حسینِ در خون غوطه ور و قطعه قطعه شده است و دخترانت، اسیرند. به خدا و به
علی مرتضی و به
فاطمه زهرا و به
حمزه سیّد الشهدا، شِکوه میکنیم. این، حسین است که در بیابان افتاده و باد صبا بر او میوزد و کشته شده به دست حرام زادگان است. چهاندوه جانکاهی! چه غصّهای! امروز، جدّم
پیامبر خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) در گذشت. ای اصحاب محمّد! اینان، فرزندان مصطفایند که به اسارت برده میشوند». این سخنان زینب (علیهاالسّلام) دلهای پُر قساوت آنان را آب کرد و کوههای استوار را به لرزه در آورد.»
یکی از سپاهیان دشمن، ضمن بیان واکنش اهلبیت هنگام عبور از کنار بدن مطهر امام (علیهالسّلام) و دیگر شهدا میگوید: به زنان (اهلبیت) نگاه کردم که از کنار (بدن) حسین و اهل و فرزندش میگذشتند. در آنحال، آنان ناله کرده، بر صورتهایشان میزدند. هر چه را فراموش کنم، این گفته زینب دختر فاطمه (سلاماللهعلیها) را فراموش نمیکنم که وقتی از کنار بدن بر خاک افتاده برادرش حسین میگذشت، میگفت: «آهای محمد! وایای محمد! درود فرشتگان آسمان بر تو. این حسین است که در صحرا افتاده و به خون آغشته شده و اعضایش قطعه قطعه شده است. دخترانت به اسیری میروند و فرزندانت کشته شدهاند و باد صبا، بر بدنهای آنان خاک میپراکند». به خدا سوگند زینب (با این سخنان) هر دوست و دشمنی را گریاند.
• پیشوایی، مهدی،
مقتل جامع سیدالشهداء، ج۲، ص۳۳۷.