• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ناقَه (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ناقَه: (نَاقَةُ اللَّهِ لَكُمْ)
«نَاقَه» در اصل، به معناى شتر ماده است و در هفت مورد از قرآن مجيد به ناقه صالح اشاره شده.
مرحوم‌ «طبرسی» در «مجمع البیان» مى‌گويد: ناقه، در اصل به چيزى گفته مى‌شود كه تسليم و رام و آماده و مهيا است و اطلاق آن به شتر ماده شايد به همين جهت است كه آمادگى بيشترى براى سوارى دارد.
در بعضى از آيات قرآن مانند آيه سوره‌ «هود» ، اضافه به‌ «اللّه» شده است. و اين نشان مى‌دهد كه اين ناقه ويژگى‌هايى داشته، و با توجّه به اين كه در اين آيه به عنوان آيه و نشانه الهى و دليل حقانيت ذكر شده است، روشن مى‌شود كه اين ناقه، يک ناقه معمولى نبوده و از جهت يا جهاتى خارق‌العاده بوده است.
قرآن درباره خصوصيات اين شتر كه وضع اعجازآميزى داشته، سربسته سخن گفته، و ويژگى‌هاى آن را نشمرده است، ولى مى‌دانيم يک شتر عادى و معمولى نبوده است.



ترجمه و تفسر آیات ناقَه:

۱.۱ - آیه ۷۳ سوره اعراف

(وَإِلَى ثَمُودَ أَخَاهُمْ صَالِحًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ قَدْ جَاءتْكُم بَيِّنَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ هَذِهِ نَاقَةُ اللّهِ لَكُمْ آيَةً فَذَرُوهَا تَأْكُلْ فِي أَرْضِ اللّهِ وَلاَ تَمَسُّوهَا بِسُوَءٍ فَيَأْخُذَكُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ) (و به سوى قوم ثمود، برادرشان صالح را (فرستاديم)؛ گفت: اى قوم من! تنها خدا را بپرستيد، كه جز او، معبودى براى شما نيست. دليل روشنى از طرف پروردگارتان براى شما آمده: اين «ناقه» الهى براى شما نشانه‌اى است؛ بگذاريد در زمين خدا به چرا مشغول شود؛ و هيچ گونه آزارى به آن نرسانيد، كه عذاب دردناكى شما را خواهد گرفت!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: مقصود از ناقه همان ماده شترى است كه خداوند آن را به عنوان معجزه براى نبوت صالح از شكم کوه بيرون آورد، و به همين عنايت بود كه آن را ناقه خدا ناميد. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۲ - آیه ۶۴ سوره هود

(وَيَا قَوْمِ هَذِهِ نَاقَةُ اللّهِ لَكُمْ آيَةً فَذَرُوهَا تَأْكُلْ فِي أَرْضِ اللّهِ وَلاَ تَمَسُّوهَا بِسُوءٍ فَيَأْخُذَكُمْ عَذَابٌ قَرِيبٌ) (اى قوم من! اين «ناقه» از سوى خداوند براى شما معجزه‌اى است؛ بگذاريد در زمين خدا به چرا مشغول شود؛ و هيچ گونه آزارى به آن نرسانيد، كه به زودى عذاب خدا شما را خواهد گرفت!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: در اين آيه شريفه كلمه ناقة به كلمه جلاله اللَّه اضافه شده و اين اضافه، اضافه ملكى و به معناى آن نيست كه خدا ماده شتر دارد بلكه اضافه تشريفى است، نظير اضافه در بيت اللَّه و كتاب اللَّه ، و اين ناقه آيتى بوده معجزه براى نبوت صالح (علیهالسلام) كه خداى تعالى به وسيله اين آيت، نبوت آن جناب را تاييد كرده و اين معجزه را به درخواست قوم ثمود از شكم صخره كوه بيرون آورد. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۳ - آیه ۱۵۵ سوره شعراء

(قَالَ هَذِهِ نَاقَةٌ لَّهَا شِرْبٌ وَلَكُمْ شِرْبُ يَوْمٍ مَّعْلُومٍ) (گفت: اين ناقه‌اى است كه معجزه الهى است براى او سهمى (از آب قريه)، و براى شما سهم روز معيّنى است.)
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)


۱. اعراف/سوره۷، آیه۷۳.    
۲. هود/سوره۱۱، آیه۶۴.    
۳. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۵۵.    
۴. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۲۴۲.    
۵. هود/سوره۱۱، آیه۶۴.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۲۸۳.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۹، ص۱۹۰.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۳۳۸.    
۹. اعراف/سوره۷، آیه۷۳.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۵۹.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۲۲۸.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۱۸۱.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۹، ص۱۵۷.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۶۷۸.    
۱۵. هود/سوره۱۱، آیه۶۴.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۲۹.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۰، ص۴۶۶.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۰، ص۳۱۳.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۸۵.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۲۶۵.    
۲۱. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۵۵.    
۲۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۷۳.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۸، ص۴۹.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۳۱۳.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «ناقَه»، ص۵۷۶.    






جعبه ابزار