نابغه شیبانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

عبدالله بن مخارق بن سلیم شیبانی (م ۱۲۵ق)، معروف به نابغه شیبانی، از شعرای قرن دوم هجری قمری دولت اموی بود که به شام رفت و برخی از حاکمان بنی امیه را ستایش کرد.

---

عبدالله بن مخارق بن سلیم بن ... ذهل بن شیبان، معروف به نابغه شیبانی شاعر بدوی، از شعرای دولت اموی بود که به شام رفت و برخی از حاکمان بنی امیه از قبیل عبدالملک بن مروان (حکومت ۶۵-۸۶ق) و دو پسرش ولید (حکومت ۸۶-۹۶ق) و یزید (حکومت ۱۰۱ـ ۱۰۵ق) و ولید بن یزید (حکومت ۱۲۵-۱۲۶ق) را ستایش کرد که اشعارش در مدح ولید بن یزید بسیار است. روزی که عبدالملک تصمیم داشت برادرش عبدالعزیز را از ولایتعهدی خلع، و پسر خود ولید را جانشین کند، قبل از اینکه دیگران با خبر شوند، نابغه شیبانی از جریان آگاه بود و شعری سرود و عبدالملک را به این‌کار تشویق کرد. عبدالملک تبسمی کرد و چیزی نگفت. اطرافیان متوجه شدند که عبدالملک قصد خلع برادرش را دارد. شعر و تملق نابغه در نزد عبدالملک به گوش عبدالعزیز رسید و او گفت که این فرزند نصرانی جانش را به خطر‌ انداخت و قسم یاد کرد که اگر دست یابد او را خواهد کشت.
در زمان کشته شدن یزید بن مهلب نیز در نزد یزید بن عبدالملک شعری طولانی سرود و یزید دستور داد که هدیه‌های فراوانی چون صد شتر و خلعت به وی عطا کنند. وقتی هشام بن عبدالملک (خلافت ۱۰۵-۱۲۵ق) به خلافت رسید، نابغه بر او وارد شد. هشام تا او را دید دستور داد او را به سبب شعری که در زمان یزید مبنی بر مخالفت هشام با یزید سروده بود، بیرونش کنند و گفت که هرگز به او چیزی نخواهم داد، اما پس از هشام نزد ولید بن یزید رفت و او را بسیار مدح کرد و صله‌ها گرفت. او در مورد شراب هم اشعاری دارد. نابغه شیبانی در اشعارش قسم‌هایی به انجیل و به شیوه مسیحیان خورده است که ابوالفرج اصفهانی از این قراین، مذهب او را نصرانی می‌داند، ولی محقق کتاب اغانی با استناد به برخی ابیات او را مسلمان می‌شناسد. اثرش دیوان شعر می‌باشد. سرانجام او در سال ۱۲۵ق یا حدود ۱۲۰ق و در زمان ولید بن یزید درگذشت.

---