میراث الزوجة (شهید ثانی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
میراث الزوجة تالیف
زین الدین بن علی عاملی معروف به
شهید ثانی از
رسائل شهید الثانی است.
در قوانین ارث در
اسلام در دو مورد
زوجه و
پسر بزرگتر استثنائاتی دیده می‌شود در مورد زوجة از
ارث از عین زمین منع شده است و در مورد
پسر بزرگتر مواردی از وسائل مربوط به
پدر مثل
شمشیر و
انگشتر و نظائر آن که در اصطلاح فقهی به آن
حبوه می‌گویند به وی اختصاص یافته است.
شهید اول پس از تالیف کتابی به نام الحبوة در ۲۵
ذی الحجه سال ۹۵۶ ق پایان یافته است به تالیف رساله‌ای در میراث زوجة پرداخته است که در ۲۷
ذی الحجة سال ۹۵۶ ق پایان یافته است.
وی در مقدمه کتاب پس از اشاره به دو مورد استثناء ارث می‌نویسد: احدیهما حبوة الولد الذکر و قد حررنا البحث فیها بما فیه کفایة فی موضع یختص به و الثانی الزوجة این عبارت نشانگر آن است که کتاب الحبوة را قبل از میراث الزوجة تالیف نموده است.
این کتاب به سبک
فقه استدلالی نوشته شده است و از آنجا که روایات آن دارای اختلاف هستند، در بین فقها نیز اقوال متفاوتی ایجاد شده است.
در این کتاب اقوال فقهای قبل از مؤلف از
شیخ مفید (م ۴۱۳ ق) تا فقهاء معاصر وی مطرح شده است و فقهای بعد از وی و حتی خود وی در
شرح لمعه به این کتاب استناد نموده‌اند.
در
الذریعة به دو نسخه کتابخانه
شیخ الشریعة اصفهانی و
کتابخانه محمد علی خوانساری اشاره شده است و در کتاب
مقدمه‌ای بر فقه شیعه نیز به نسخه‌های خطی متعددی اشاره شده است.
همچنانکه در مقدمه کتاب و الذریعة
اشاره شده است مباحث کتاب در ۵ قسمت بیان شده است که عبارتند از:
۱- مطلب ما:
ماهیت و
مفهوم محروم شدن
زن با بیان متعلق و مقدار این محرومیت
۲- مطلب من: چه زوجه‌ای محروم می‌شود
۳- مطلب کیف: آیا محرومیت از عین
زمین یا از
قیمت و یا از هر دو است؟
۴- مطلب هل: آیا این محرومیت به نحو لزوم است یا غیر لازم است؟
۵- مطلب لم: چرا از؟ وجه محروم می‌شود و دیگران محروم نیستند.
وی در ص۲۷۲ نظرش را دربارۀ محرومیت زوجة اینگونه می‌نویسد: و بالجملة فمراعاة دلالة هذه النصوص و فتاوی الاصحاب یقتضی حرمانها من الارض فی الجملة مطلقا و انما ینقدح الکلام علی خصوص الارض او عمومها
نرم افزار جامع فقه اهل بیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
