مکه (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَكَّه (به فتح میم و کاف مشدد مفتوح) از
واژگان قرآن کریم است که نام شهر مكّه می‌باشد. لفظ مكّه یک بار بيش‌تر در
قرآن مجید نيامده است.
مَكَّه بنا بر تصريح
جوهری نام شهر مكّه است
زادها اللّه شرفا و به تصريح
قاموس و
اقرب، شهر مكّه و يا همه
حرم است.
(وَ هُوَ الَّذِي كَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ عَنْهُمْ بِبَطْنِ مَكَّةَ مِنْ بَعْدِ أَنْ أَظْفَرَكُمْ عَلَيْهِمْ) (او كسى است كه دست آن‌ها را از شما و دست شما را از آنان در دل مكّه كوتاه كرد، بعد از آن‌كه شما را بر آن‌ها پيروز ساخت.)
«
بطن» در لغت از جمله به معنى جوف كلّ شى‌ء است. بطن مكّه يعنى ميان مكّه، منظور از بطن مكّه در آيه چنان كه گفته‌اند «
حدیبیّه» است به جهت نزديكی‌اش به مكّه؛ حتى گفته‌اند بعضى اراضى آن از حرم است.
در حديبيّه ميان
رسول خدا (صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله) و
مشرکین،
صلح واقع گرديد و در نتيجه دست هر دو گروه از يكديگر كوتاه شد حال آن كه
مسلمین غالب بودند و وارد ديار مشركين شده بودند و ناچار شدند كه با آن حضرت صلح كنند و قول دادند كه سال آينده آن حضرت با آزادى وارد مكّه شد و
عمره آورد.
معنى آيه چنين است: خدا همان است كه‌در حديبيّه دست شما را از
کفّار و دست كفّار را از شما باز داشت؛ پس از آن كه شما را بر آن‌ها پيروز گردانيد.
لفظ مكّه یک بار بيش‌تر در قرآن مجيد نيامده است.
•
قرشی بنایی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «مکه»، ج۶، ص۲۶۷.
