مِکْیال (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مِکْیال: (وَ لا تَنْقُصُوا الْمِكْيالَ) «مِکْیال» از مادّه «
کیل» و
«مِيْزان» از مادّه «
وزن» به معناى پيمانه و ترازو است
و كم كردن آن‌ها به معناى كم‌فروشى و نپرداختن حقوق مردم است.
(وَ إِلَى مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ وَ لاَ تَنقُصُواْ الْمِكْيَالَ وَ الْمِيزَانَ إِنِّيَ أَرَاكُم بِخَيْرٍ وَ إِنِّيَ أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ مُّحِيطٍ) (و به سوى
مدین برادرشان
شعیب را فرستاديم، گفت: ای قوم من!
خدا را پرستش كنيد كه جز او، معبودى براى شما نيست. پيمانه و وزن را كم نكنيد و دست به كم‌فروشى نزنيد كه من خيرخواه شما هستم و از عذاب روز فراگير، بر شما بيمناكم.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمات مكيال و ميزان اسم آلت هستند و به معناى آن آلتى كه كالاها به وسيله آن، كيل و يا وزن مى‌شود و اين دو آلت نبايد به
نقص توصيف شوند و نبايد گفت قپان و ترازوى
ناقص بلكه آن‌چه به صفاتى از قبيل
نقص و زيادت و مساوات
توصيف مى‌شود كالاى كيل شده و وزن شده است نه آلت كيل و وزن، پس اگر در آيه شريفه نسبت
نقص به خود آلت داده از باب مجاز عقلى است و اين‌كه از ميان همه گناهان قوم، خصوص
کم‌فروشی و
نقص در مكيال و ميزان را نام برده، دلالت دارد بر اين‌كه اين گناه در بين آنان شيوع بيشترى داشته و در آن افراط مى‌كرده‌اند به حدى كه فساد آن چشمگير و آثار سوء آن روشن شده بوده و لازم بوده كه داعى به سوى حق، قبل از هر دعوتى آنان را به ترک اين گناه دعوت كند و از ميان همه گناهانى كه داشته‌اند انگشت روى اين يک گناه مى‌گذارد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مِکْیال»، ص۵۴۹.
