مُمْتَرِین (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُمْتَرِین:
(فَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ)مُمْتَرِین: اسم مفعول به معنی «به شک افتادگان یا تردیدکنندگان» است:
«امتری فی الشئ و تماری فیه». «در آن چیز شک کرد و به ستیز پرداخت.» و ریشۀ اصلی آن «
مریة» به معنی «شک و دودلی» است.
در آیۀ مورد بحث،
خدا به
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) پیرامون
تغییر قبله یا احکام اسلام بطور کلی می‌فرماید: «این فرمان حقی از سوی پروردگار تو است و هرگز از تردیدکنندگان نباش.»
به موردی از کاربرد «
مُمْتَرِین» در
قرآن، اشاره می‌شود:
((الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ)(اين فرمان تغيير قبله حكم حقّى از طرف پروردگار توست؛ بنابراين، هرگز از ترديدكنندگان در آن مباش.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
اين جمله بيان سابق را تاكيد مى‌كند، و
نهی از شك را تشديد مى‌نمايد، چون امتراء همان شك و ارتياب است، و ظاهر خطاب متوجه به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌و‌سلم)، و باطن و معناى آن به
امت است.
در
تفسیر نمونه آمده است:
در
آیه ۱۱۴ سوره انعام،
خداوند خطاب به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: این کتاب (قرآن) به حق از سوی پروردگارت نازل شده «بنابراین هرگز از تردیدکنندگان نباش.»
در این‌جا این سؤال پیش می‌آید که مگر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) تردیدی داشته است که چنین خطابی به او می‌شود؟ در پاسخ می‌گوییم که مخاطب در حقیقت مردم هستند، ولی برای تاکید و تحکیم مطلب، خداوند پیامبر خود را مخاطب قرار داده تا دیگران حساب خود را بدانند، بعلاوه پیامبری که از طریق
شهود با
وحی سروکار دارد، هیچ‌گاه شک و تردیدی به خود راه نمی‌دهد، چرا که وحی برای او جنبۀ
حس و
عین الیقین دارد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «ممترین»، ج۴، ص۲۸۴.
