مُدَّة (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُدَّة:
(إِلَى مُدَّتِهِمْ)مُدَّة: به معنای پاره‌ای از زمان معین، چه کم باشد یا زیاد و از مادّۀ «مدّ» به معنای «کشیدن» است و «مدّت» برای وقت و زمانی است که ادامه دارد.
آیۀ مورد بحث دربارۀ «
پیمان مدّت
داری» است که
مشرکان در ترک مخاصمه با
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بسته بودند.
در این‌که چه کسانی
پیمان مدت‌دار داشتند؟ از گفتار مورخان و بعضی مفسران چنین استفاده می‌شود که آنها گروهی از طایفۀ «
بنی کنانه» و «
بنی ضمره» بودند که ۹ ماه از مدت
پیمان ترک مخاصمه آنها باقی مانده بود و چون به مواد
پیمان وفادار مانده بودند و در تقویت دشمنان اسلام شرکت نداشتند، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) تا پایان مدّت نسبت به بعضی دیگر طایفه‌ای از «
بنی خزاعه» را جزء این گروه که پیمانشان مدت داشت، دانسته‌اند.
به موردی از کاربرد «مُدَّة» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(إِلاَّ الَّذِينَ عَاهَدتُّم مِّنَ الْمُشْرِكِينَ ثُمَّ لَمْ يَنقُصُوكُمْ شَيْئًا وَلَمْ يُظَاهِرُواْ عَلَيْكُمْ أَحَدًا فَأَتِمُّواْ إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَى مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ) (مگر كسانى از مشركان كه با آنها
پيمان بستيد، و چيزى از آن را در حق شما فروگذار نكردند، و هيچ كس را بر ضدّ شما تقويت ننمودند؛
پيمان آنها را در حق آنان تا پايان مدّتشان محترم بشمريد؛ زيرا
خداوند پرهيزگاران را دوست دارد. )
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(إِلَّا الَّذِينَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ...) اين جمله استثنايى است از عموميت
برائت از مشرکین، و استثناء شدگان عبارتند از مشركينى كه با مسلمين عهدى داشته و نسبت به عهد خود وفادار بوده‌اند، و آن را نه مستقيماً و نه غير مستقيم نشكسته‌اند، كه البته عهد چنين كسانى را
واجب است محترم شمردن و تا سر آمد مدت آن را به پايان بردن.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مدّة»، ج۴، ص۲۶۲.
