مُتَقَلَّب (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُتَقَلَّب: (وَ اللَّهُ یَعْلَمُ مُتَقَلَّبَکُمْ) «مُتَقَلَّب» به معنای
جایگاه رفت و آمد است. بنابراین
«مُتَقَلَّب» اسم مفعول است که در اینجا به معنای
اسم مکان آمده، ولی جمعی آن را «
مصدر میمی» می‌دانند، که به معنای انتقال از حالی به حالی می‌باشد. اما معنای اول، با توجّه به قرینه مقابله با «
مَثْوی» که مسلماً اسم مکان است، مناسب‌تر است.
(فَاعْلَمْ أَنَّهُ لا إِلَهَ إِلّا اللَّهُ وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ وَ لِلْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ مُتَقَلَّبَكُمْ وَ مَثْواكُمْ) (پس بدان كه معبودى جز «خداوند يگانه» نيست؛ و براى
گناه خود و مردان و زنان باايمان آمرزش بخواه و
خداوند گذرگاه و قرارگاه شما را مى‌داند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: ظاهرا كلمه
متقلب مصدر ميمى به معناى انتقال از حالى به حالى باشد، و همچنين كلمه مثوى به معناى مصدرى يعنى استقرار و سكونت باشد و مراد اين باشد كه خداى تعالى همه احوال شما را مى‌داند، هم حال دگرگونگى شما را، و هم ثباتتان را، هم حركتتان را، هم سكونتان را، پس چه بهتر كه بر دين
توحید ثابت باشيد و از او طلب
مغفرت كنيد و بترسيد از اينكه مهر بر دل‌هايتان زده، مهارتان را به دست هواهايتان بسپارد. بعضى از
مفسرین گفته‌اند: مراد از
متقلب و مثوى
تصرف در زندگى و
دنیا و استقرار در
آخرت است. بعضى ديگر گفته‌اند:
تقلب به معناى
تصرف در بيدارى، و مثوى به معناى محل خواب است. بعضى ديگر گفته‌اند:
تقلب،
تصرف در معايش و كار و كسب، و مثوى استقرار در منازل است. ولى آنچه ما اختيار كرديم ظاهرتر و عمومى‌تر است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مُتَقَلَّب»، ص۵۰۱.
