مَقْعَد (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَقْعَد:
(في مَقْعَدِ صِدْقٍ) مَقْعَد مصدر ميمى به معنى «
قعود» (نشستن) است.
همچنین اسم مكان به معنى «مكان نشستن» (اقامت) و جمع آن «
مقاعد» است. (نشستگاه‌ها،كمينگاه‌ها)
در آخرين آيه از
سوره قمر (آيه مورد بحث) توضيح بيشترى براى جايگاه متّقين داده است.
چه توصيف جالبى در اين آيه از جايگاه پرهيزگاران شده است! دو ويژگى دارد كه همه امتيازات در آن جمع است:
نخست اين كه آن‌جا، جايگاه صدق است و هيچ‌گونه باطل و بيهودگى در آن راه ندارد، سراسر حق است و تمام وعده‌هاى خداوند درباره بهشت در آن‌جا عينيّت پيدا مى‌كند و صدق آن‌ها آشكار مى‌شود.
ديگر اين‌كه:در جوار و قرب خدا است، همان چيزى كه از كلمه «عند» (نزد) استفاده مى‌شود كه اشاره به نهايت قرب و نزديكى و معنوى است نه جسمانى، آن هم نسبت به خداوندى كه هم مالک است و هم قادر، هرگونه نعمت و موهبتى در قبضه قدرت و در فرمان حكومت و مالكيت او است و به همين دليل در پذيرايى اين ميهمانان گرامى فروگذار نخواهد كرد و تنها خودش مى‌داند چه مواهبى براى آن‌ها آماده ساخته است.
اين آيه درباره پاداش بزرگ معنوى سخن مى‌گويد و آن حضور در پيشگاه قرب مليک مقتدر است كه روح انسان به پرواز در مى‌آيد و در شور و نشاط فرومى‌رود، به‌ويژه آن‌كه تعبيراتى همچون «مليک» و «مقتدر» و نيز «
مقعد صدق» همگى دلالت بر دوام و بقاى اين حضور و قرب معنوى دارد.
به موردی از کاربرد
مَقْعَد در
قرآن، اشاره می‌شود:
(في مَقْعَدِ صِدْقٍ عِندَ مَليكٍ مُّقْتَدِرٍ) «آن‌ها در جايگاه صدق و حق و راستى نزد خداوند مالک قادر قرار دارند.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
كلمه
مقعد به معناى مجلس است.
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مَقْعَد»، ج۳، ص۷۲۳.
