• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مَفاصِل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مَفاصِل (مفردات‌نهج‌البلاغه)


مَفاصِل (به فتح میم و کسر صاد) از واژگان نهج البلاغه به معنای مفصل است.
این واژه دو بار در نهج البلاغه آمده است.


مَفاصِل
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۱۹.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۴۴۲.    
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۴، ص۱۷۲.    
[۴] ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۵۰۵.    
به معنای مفصل‌ها است.
«مفاصل محتجبة» یعنی «مفصل‌هاى پوشيده با گوشت و پوست.»
[۵] حسین حسینی بیرجندی، غریب الحدیث فی بحارالانوار، ج۱، ص۲۹۴.    


مواردی که در نهج‌ البلاغه استفاده شده به شرح ذیل است:


۲.۱ - مَفاصِلَ - خطبه ۱۶۵ (خلقت پرندگان)

امام علی (علیه‌السلام) درباره خلقت پرندگان میفرمایند: «وَ رَکَّبَها فی حِقاقِ مَفاصِلَ مُحْتَجِبَة»
[۶] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۱، خطبه۱۶۵.    
[۷] عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۲، ص۸۷، خطبه۱۶۳.    
[۸] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۳۶، خطبه۱۶۵.    

«تركيب كرد اعضاء آن‌ها را در مجتمع مفصل‌هاى پوشيده از گوشت و پوست.»
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۱، خطبه۱۶۵.    
[۱۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۵.    

(شرح‌های خطبه:
[۱۱] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۸.    
[۱۲] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۳۶۰.    
[۱۳] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵۰.    
[۱۴] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۶۶.    
)
حِقاق جمع حُقّ به معنی محل جمع شدن دو مفصل است.


۲.۲ - مَفاصِلِهِمُ - خطبه ۹۰ (توصیف خداوند)

همچنين می‌فرماید: «حِقاقِ مَفاصِلِهِمُ»
[۱۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۸۴، خطبه۹۰.    
[۱۶] عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۱۶۳، خطبه۸۹.    
[۱۷] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۲۶، خطبه۹۱.    

«مفاصل به هم پيوسته»
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۱، خطبه۹۱.    
[۱۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹۳.    

(شرح‌های خطبه:
[۲۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹۶.    
[۲۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۵۷.    
[۲۲] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۲۰.    
[۲۳] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه،ج۶، ص۴۱۳.    
)


از این ماده دو مورد در نهج البلاغه آمده است.
[۲۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۱، خطبه۱۶۵.    
[۲۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۸۴، خطبه۹۰.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۱۹.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۴۴۲.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۴، ص۱۷۲.    
۴. ↑ ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۵۰۵.    
۵. ↑ حسین حسینی بیرجندی، غریب الحدیث فی بحارالانوار، ج۱، ص۲۹۴.    
۶. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۱، خطبه۱۶۵.    
۷. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۲، ص۸۷، خطبه۱۶۳.    
۸. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۳۶، خطبه۱۶۵.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۱، خطبه۱۶۵.    
۱۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۵.    
۱۱. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۸.    
۱۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۳۶۰.    
۱۳. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵۰.    
۱۴. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۶۶.    
۱۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۸۴، خطبه۹۰.    
۱۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۱۶۳، خطبه۸۹.    
۱۷. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۲۶، خطبه۹۱.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۱، خطبه۹۱.    
۱۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹۳.    
۲۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹۶.    
۲۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۵۷.    
۲۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۲۰.    
۲۳. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه،ج۶، ص۴۱۳.    
۲۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۱، خطبه۱۶۵.    
۲۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۸۴، خطبه۹۰.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «فصل»، ج۲، ص۸۱۹.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 165 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 90 نهج البلاغه
جعبه ابزار