مَحْص (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَحْص (به فتح میم و سکون حاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای خالص كردن است.
از مشتقات این کلمه در «
نهج البلاغه»
تَمْحيص (به فتح تاء و سکون میم) به معنای امتحان كردن است.
از این مادّه سه مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
مَحْص به معنای خالص كردن است.
«
مَحص الشَى‌ء: خَلَصّه مِن كُلّ عَيبِِ.»
تمحيص به معنای امتحان كردن است.
برخی از مواردی که در «نهج البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره بندگان خالص فرموده:
«وَ اعْلَموا أَنَّ عِبادَ اللهِ الْمُسْتَحْفَظينَ عِلْمَهُ ... كَتَفاضُلِ الْبَذْرِ يُنْتَقَى، فَيوخَذُ مِنْهُ وَ يُلْقَى، قَد مَيَّزَهُ التَّخْليصُ، وَ هذَّبَهُ الـتَّمْحيصُ.» یعنی «بدانيد بندگانی كه
علم خدا به
امانت نزد آن‌ها گذاشته است مانند بذر خالص شده‌اند كه تصفيه شده و به زمين كاشته مى‌شود، تصفيه شدن او را از ديگران ممتاز كرده و
امتحان او را پاک نموده است.»
در
خطبه ۱۹۲ فرمود:
«التـَّمحيصِ وَ الْبَلاءِ.» يعنى «آزمايش و
ابتلاء.»
از
تمحیص سه مورد در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی‌بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «محص»، ج۲، ص۹۶۴.
