مَثَل (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَثَل: (مِنْ كُلِّ مَثَلٍ لَّعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ) «مَثَل» در لغت عرب، هر سخنى است كه حقيقتى را مجسم سازد، و يا چيزى را توصيف كند، و يا چيزى را به چيز ديگر تشبيه نمايد.
به سخنى مى‌گويند كه در ميان مردم به عنوان عبرت رایج و جارى مى‌شود، و از آنجا كه ماجراى زندگى
فرعون و فرعونيان و سرنوشت دردناک آن‌ها درس عبرت بزرگى بود، در
سوره زخرف به عنوان
«مثل» براى آيندگان ياد شده است.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با مَثَل:
(وَ لَقَدْ ضَرَبْنَا لِلنَّاسِ فِي هَذَا الْقُرْآنِ مِن كُلِّ مَثَلٍ لَّعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ) (ما براى مردم در اين
قرآن از هر چيز نمونه‌اى آورديم و همه
معارف در آن جمع است، شايد متذكّر شوند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: يعنى براى مردم در اين قرآن از هر مثلى آورديم، باشد كه متذكر گردند. و منظور از هر مثل اين است كه از هر نوع مثل چيزى آورديم، تا شايد متنبه گشته و عبرت گيرند و با تذكر مضامين آن مثل‌ها پند پذيرند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(فَجَعَلْنَاهُمْ سَلَفًا وَ مَثَلًا لِلْآخِرِينَ) (و آن‌ها را پيشگامان در عذاب و عبرتى براى آيندگان قرار داديم.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه سلف به معناى متقدم است، و ظاهرا مراد از سلف بودنشان براى ديگران اين است كه قبل از ديگران داخل آتش مى‌شوند. و مراد از اينكه مثل باشند براى ديگران اين است كه ديگران سرنوشت آنان را مثل بزنند و از آن عبرت بگيرند، و ظاهر مثل بودن فرعونيان براى مردم اين است كه اقوام ديگر اگر اهل عبرت باشند و پند بپذيرند از سرگذشت آنان پند بگيرند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «مَثَل»، ص۵۰۴.
