موانع پیروزی (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
موانع از
پیروزی با توجه به
آیات قرآن عبارتند از:
ترس و وحشت از
دشمن، از موانع دستيابى به پيروزى:
۱. «سَنُلْقِي فِي
قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُواْ الرُّعْبَ بِمَا أَشْرَكُواْ بِاللّهِ ... • وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُم بِإِذْنِهِ ...؛
به زودي در دلهاي كافران به خاطر اينكه بدون دليل چيزهائي را براي خدا شريك قرار دادند، رعب و ترس مي‌افكنيم ... خداوند وعده خود را به شما (درباره پيروزي بر
دشمن در احد) راست گفت، در آن هنگام (در آغاز جنگ احد)
دشمنان را به فرمان او به قتل مي‌رسانديد ....»
۲. «... سَأُلْقِي فِي
قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُواْ الرَّعْبَ فَاضْرِبُواْ فَوْقَ الأَعْنَاقِ وَاضْرِبُواْ مِنْهُمْ كُلَّ بَنَانٍ؛
... بزودي در دلهاي كافران ترس و وحشت مي‌افكنم ضربه ها را بر بالاتر از گردن (بر سرهاي
دشمنان) فرود آريد و دست و پاي آنها را از كار بيندازيد.»
۳. «أَلاَ تُقَاتِلُونَ قَوْمًا نَّكَثُواْ أَيْمَانَهُمْ وَهَمُّواْ بِإِخْرَاجِ الرَّسُولِ وَهُم بَدَؤُوكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ أَتَخْشَوْنَهُمْ فَاللّهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَوْهُ إِن كُنتُم مُّؤُمِنِينَ؛
آيا با گروهي كه پيمانهاي خود را شكستند و تصميم به اخراج پيامبر گرفتند پيكار نمي‌كنيد؟ در حالي كه آنها نخستين بار (پيكار با شما را) آغاز كردند آيا از آنها مي‌ترسيد؟ با اينكه خداوند سزاوارتر است كه از او بترسيد اگر مؤ من هستيد.»
۴. «... وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ فَرِيقًا تَقْتُلُونَ وَتَأْسِرُونَ فَرِيقًا؛
... و در دلهاي آنها رعب افكند (كارشان به جائي رسيد كه) گروهي را به قتل مي‌رسانديد و گروهي را اسير مي‌كرديد.»
۵. «هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِن دِيَارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ مَا ظَنَنتُمْ أَن يَخْرُجُوا وَظَنُّوا أَنَّهُم مَّانِعَتُهُمْ حُصُونُهُم مِّنَ اللَّهِ فَأَتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ يُخْرِبُونَ بُيُوتَهُم بِأَيْدِيهِمْ وَأَيْدِي الْمُؤْمِنِينَ فَاعْتَبِرُوا يَا أُولِي الْأَبْصَارِ؛
او كسي است كه كافران اهل كتاب را در اولين برخورد (با مسلمانان) از خانه هايشان بيرون راند، گمان نمي‌كرديد آنها خارج شوند، و خودشان نيز گمان مي‌كردند كه دژهاي محكمشان آنها را از عذاب الهي مانع مي‌شود، اما خداوند از آنجا كه گمان نمي‌كردند به سراغشان آمد، و در
قلب آنها ترس و وحشت افكند، به گونه اي كه خانه هاي خود را با دست خويش و با دست مؤ منان ويران مي‌كردند، پس عبرت بگيريد اي صاحبان چشم!»
دنیاطلبی و دلدادگی به ماديّات، از موانع پيروزى
مسلمانان در
غزوه احُد:
«وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُم بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الأَمْرِ وَعَصَيْتُم مِّن بَعْدِ مَا أَرَاكُم مَّا تُحِبُّونَ مِنكُم مَّن يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنكُم مَّن يُرِيدُ الآخِرَةَ ...؛
خداوند وعده خود را به شما (درباره پيروزي بر
دشمن در احد) راست گفت، در آن هنگام (در آغاز جنگ احد)
دشمنان را به فرمان او به قتل مي‌رسانديد (و اين پيروزي ادامه داشت) تا اينكه سست شديد و (بر سر رها كردن سنگرها) و در كار خود به نزاع پرداختيد، و بعد از آن كه آنچه را دوست مي‌داشتيد (از غلبه بر
دشمن) به شما نشان داد نافرماني كرديد، بعضي از شما خواهان دنيا بودند و بعضي خواهان آخرت....»
سستى و
ضعف، مانع پيروزى بر
کفار:
۱. «وَكَأَيِّن مِّن نَّبِيٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثِيرٌ فَمَا وَهَنُواْ لِمَا أَصَابَهُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَمَا ضَعُفُواْ وَمَا اسْتَكَانُواْ ... • فَآتَاهُمُ اللّهُ ثَوَابَ الدُّنْيَا ...؛
چه بسيار پيامبراني كه مردان الهي فراواني به همراه آنها جنگ كردند، آنها هيچگاه در برابر آنچه در راه خدا به آنها مي‌رسيد سست نشدند، و ناتوان نگرديدند ... از اين رو خداوند پاداش اين جهان را به آنها داد....»
۲. «وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُم بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الأَمْرِ ...؛
خداوند وعده خود را به شما (درباره پيروزي بر
دشمن در احد) راست گفت، در آن هنگام (در آغاز جنگ احد)
دشمنان را به فرمان او به قتل مي‌رسانديد (و اين پيروزي ادامه داشت) تا اينكه سست شديد و (بر سر رها كردن سنگرها) و در كار خود به نزاع پرداختيد....»
۳. «وَلاَ تَهِنُواْ فِي ابْتِغَاء الْقَوْمِ إِن تَكُونُواْ تَأْلَمُونَ فَإِنَّهُمْ يَأْلَمُونَ كَمَا تَأْلَمونَ ...؛
و از تعقيب
دشمن سست نشويد (چه اينكه) اگر شما درد و رنج مي‌بينيد آنها نيز همانند شما درد و رنج مي‌بينند....»
۴. «إِذْ يُرِيكَهُمُ اللّهُ فِي مَنَامِكَ قَلِيلًا وَلَوْ أَرَاكَهُمْ كَثِيرًا لَّفَشِلْتُمْ وَلَتَنَازَعْتُمْ فِي الأَمْرِ وَلَكِنَّ اللّهَ سَلَّمَ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ؛
در آن موقع خداوند تعداد آنها را در خواب به تو كم نشان داد، و اگر فراوان نشان مي‌داد مسلماء سست مي‌شديد و (درباره شروع به جنگ بآنها) كارتان به اختلاف مي‌كشيد، ولي خداوند (شما را از همه اينها) سالم نگهداشت، خداوند به آنچه درون سينه هاست دانا است.»
۵. «فَلَا تَهِنُوا وَتَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَاللَّهُ مَعَكُمْ وَلَن يَتِرَكُمْ أَعْمَالَكُمْ؛
هرگز سست نشويد و
دشمنان را به
صلح (ذلت‌بار) دعوت نكنيد در حالي كه شما برتريد و خداوند با شماست و چيزي از ثواب اعمالتان را هرگز كم نمي‌كند. » «و لاتهنوا» يعنى در جنگيدن سستى نكنيد.
عُجب و غرور، از موانع دستيابى به پيروزى:
«لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللّهُ فِي مَوَاطِنَ كَثِيرَةٍ وَيَوْمَ حُنَيْنٍ إِذْ أَعْجَبَتْكُمْ كَثْرَتُكُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنكُمْ شَيْئًا وَضَاقَتْ عَلَيْكُمُ الأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّيْتُم مُّدْبِرِينَ؛
خداوند شما را در ميدانهاي زيادي ياري كرد (و بر
دشمن پيروز شديد) و در روز حنين (نيز ياري نمود) در آن هنگام كه فزوني جمعيتتان شما را به اعجاب آورده بود، ولي هيچ مشكلي را براي شما حل نكرد و زمين با همه وسعتش بر شما تنگ شد سپس پشت (به
دشمن) كرده فرار نموديد.»
نافرمانى از دستورات
پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله از موانع پيروزى:
«وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُم بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الأَمْرِ وَعَصَيْتُم مِّن بَعْدِ مَا أَرَاكُم مَّا تُحِبُّونَ ...؛
خداوند وعده خود را به شما (درباره پيروزي بر
دشمن در احد) راست گفت، در آن هنگام (در آغاز جنگ احد)
دشمنان را به فرمان او به قتل مي‌رسانديد (و اين پيروزي ادامه داشت) تا اينكه سست شديد و (بر سر رها كردن سنگرها) و در كار خود به نزاع پرداختيد، و بعد از آن كه آنچه را دوست مي‌داشتيد (از غلبه بر
دشمن) به شما نشان داد نافرماني كرديد....»
اختلاف و منازعه در بين خوديها، از جمله موانع پيروزى:
۱. «وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُم بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الأَمْرِ وَعَصَيْتُم مِّن بَعْدِ مَا أَرَاكُم مَّا تُحِبُّونَ مِنكُم مَّن يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنكُم مَّن يُرِيدُ الآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ ...؛
خداوند وعده خود را به شما (درباره پيروزي بر
دشمن در احد) راست گفت، در آن هنگام (در آغاز جنگ احد)
دشمنان را به فرمان او به قتل مي‌رسانديد (و اين پيروزي ادامه داشت) تا اينكه سست شديد و (بر سر رها كردن سنگرها) و در كار خود به نزاع پرداختيد، و بعد از آن كه آنچه را دوست مي‌داشتيد (از غلبه بر
دشمن) به شما نشان داد نافرماني كرديد، بعضي از شما خواهان دنيا بودند و بعضي خواهان آخرت، سپس خداوند شما را از آنان منصرف ساخت؛ (و پيروزي شما به شكست انجاميد) تا شما را آزمايش كند....» اين آيه، مربوط به پيروزى ابتدايى در جنگ احُد و
شکست بعد از پيروزى اوليّه است.
۲. «إِذْ يُرِيكَهُمُ اللّهُ فِي مَنَامِكَ قَلِيلًا وَلَوْ أَرَاكَهُمْ كَثِيرًا لَّفَشِلْتُمْ وَلَتَنَازَعْتُمْ فِي الأَمْرِ وَلَكِنَّ اللّهَ سَلَّمَ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ؛
در آن موقع خداوند تعداد آنها را در خواب به تو كم نشان داد، و اگر فراوان نشان مي‌داد مسلماء سست مي‌شديد و (درباره شروع به جنگ بآنها) كارتان به اختلاف مي‌كشيد، ولي خداوند (شما را از همه اينها) سالم نگهداشت، خداوند به آنچه درون سينه هاست دانا است.»
۳. «... وَلاَ تَنَازَعُواْ فَتَفْشَلُواْ وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ ...؛
... و نزاع (و كشمكش) مكنيد تا سست نشوند و قدرت (و شوكت و هيبت) شما از ميان نرود ....» بنا بر اينكه مقصود از «تذهب ريحكم» از بين رفتن
عزّت، دولت و پيروزى باشد،
برداشت مزبور قابل استفاده است.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۲۶۸، برگرفته از مقاله «موانع پیروزی».
