• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مجاری اصول عملی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مجاری اصول عملی ، موارد صلاحیت دار برای جریان یافتن اصول عملی در آن‌ها می‌باشد. و در اصول فقه کاربرد دارد.


مراد از مجاری اصول عملی، جاهایی است که اصول عملی صلاحیت دارد در آن‌ها به کار گرفته شود.

اصول عملی قواعدی است که مجتهد پس از جستجو از دلیلی (قطعی یا ظنی معتبر ) بر حکم شرعی و دست نیافتن به آن، برای خروج از شک و تشخیص وظیفه خود، در عمل به آن‌ها تمسک می‌کند. از آن جا که این اصول متعدد بوده و هر یک در مورد خاص و با وجود شرایط خاصی به کار گرفته می‌شود، به جایی که هر یک از آن‌ها، در آن جا به کار گرفته می‌شود «مجرا» می‌گویند.
به طور کلی، مورد جریان اصول عملی در جایی است که مکلف به دلیل قطعی یا اماره دست رسی ندارد؛ یعنی نه قطع به حکم دارد و نه اماره معتبری در دسترس دارد، بلکه در حالت شک و سر گردانی به سر می‌برد. البته برای اجرای هر یک از اصول عملی علاوه بر این شرط کلی، شرایط خاصی نیز وجود دارد.
[۱] فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۱۰، ص۶۰۰.


برای اصول عملی عام که در همه ابواب جریان دارد، به حصر عقلی، چهار مجرا وجود دارد، زیرا شک یا حالت سابق در آن ملاحظه شده ( استصحاب ) یا نشده، و در صورت دوم، یا احتیاط امکان ندارد ( تخییر ) یا دارد، و باز در صورت دوم، یا شک در تکلیف است ( برائت ) یا در مکلفٌ به (احتیاط).
[۲] سبحانی تبریزی، جعفر، الموجز فی اصول الفقه، ص۳۱۰.    
[۳] صدر، محمد باقر، دروس فی علم الاصول، ج۲، ص۳۰۷.    
[۴] آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۳۸۴.    
[۵] مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۲، ص۲۴۱.    
[۶] انصاری، مرتضی بن محمد امین، فرائد الاصول، ج۱، ص۲.    
[۷] نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۳، ص۴.    
[۸] نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۳، ص۳۲۶.    


مجرای استصحاب؛
مجرای برائت؛
مجرای تخییر؛
مجرای احتیاط.

۱. ↑ فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۱۰، ص۶۰۰.
۲. ↑ سبحانی تبریزی، جعفر، الموجز فی اصول الفقه، ص۳۱۰.    
۳. ↑ صدر، محمد باقر، دروس فی علم الاصول، ج۲، ص۳۰۷.    
۴. ↑ آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۳۸۴.    
۵. ↑ مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۲، ص۲۴۱.    
۶. ↑ انصاری، مرتضی بن محمد امین، فرائد الاصول، ج۱، ص۲.    
۷. ↑ نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۳، ص۴.    
۸. ↑ نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۳، ص۳۲۶.    


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۹۲، برگرفته از مقاله «مجاری اصول عملی».    




جعبه ابزار