مهن (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَهْن (به فتح میم و سکون هاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای حقارت است.
مَهینٌ (به فتح میم و کسر هاء) یکی از مشتقات مهن است که بمعنای حقیر و ضعیف است. پنج مورد از این واژه در
نهج‌البلاغه آمده است.
مَهْن به معنای حقارت و کمی است. از این ماده یک واژه دیگر هم استفاده می‌شود و آن واژه‌ای «مَهینٌ» است. این کلمه را بمعنای حقیر و ضعیف معنى كرده‌اند.
بعضی از موارد که در «نهج البلاغه» آمده است به شرح ذیل می‌باشد.
حضرت علی (علیه‌السّلام) فرموده: «
«مِنْهُمْ مَنْ لاَ يَمْنَعُهُ الفَسَادَ في الاَْرْضِ إِلاَّ مَهَانَةُ نَفْسِهِ، وَكَلاَلَةُ حَدِّهِ وَنَضيضُ وَفْرِهِ...»»
«عدّه‌اى اگر دست به فساد نمى‌زنند به خاطر اين است كه: روحشان ناتوان و شمشيرشان كُند، و امكانات مالى در اختيار آنها نيست.»
(شرح های خطبه:
)
حضرت علی (علیه‌السّلام) در
خطبه ۸۶ می‌فرمایند: «
«جَانِبُوا الْكَذِبَ فَإِنَّهُ مُجَانِبٌ لِلاْيمَانِ، الصَّادِقُ عَلَى شَفَا مَنْجَاة وَكَرَامَة، وَالْكَاذِبُ عَلَى شَرَفِ مَهْوَاة وَمَهَانَة.»»
«از دروغ بركنار باشيد كه از ايمان فاصله دارد، راستگو در مسير نجات و بزرگوارى است، امّا دروغ‌گو بر لب پرتگاه هلاكت و پستى قرار گرفته است.»
(شرح های خطبه:
)
حضرت علی (علیه‌السّلام) همچنین فرموده: «
«یَرْجِعُ أَصْحَابُ الْمِهَنِ إِلَی مِهْنَتِهِمْ فَیَنْتَفِعُ النَّاسُ بِهِمْ کَرُجُوعِ الْبَنَّاءِ إِلَی بِنَائِهِ وَ النَّسّاجِ إِلَی مَنْسَجِهِ»»
«پيشه‌وران و اهل كسب به كارهاى خود باز مى‌گردند و مردم از تلاش آنها سود مى‌برند، بنّا به كار خود مى‌پردازد، بافنده مشغول بافندگى.»
(شرح های حکمت:
)
در
نامه ۳۱ حضرت علی (علیه السلام) فرموده است:
«وَرُبَّ يَسير أَنْمَى مِنْ كَثير! لاَ خَيْرَ فِي مُعين مَهين»«بسيار شده كه سرمايه كم، رشدش از سرمايه زياد بيشتر بوده است! نه در کمک كار پست خيرى وجود دارد و نه در دوست متّهم»
(شرح های حکمت:
)
در
خطبه ۱۰۹ همچنین فرموده:
«وَ لَمْ یُخْلَقُوا مِنْ مَاءٍ مَهینٍ»«و از آبى پست خلق نشده‌اند.»
(شرح های حکمت:
)
پنج مورد از واژه مهن در «نهج‌البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «مهن»، ج۱، ص۹۹۷.
