مهدی عباسی (دائرة‌المعارف‌مؤلفان‌اسلامی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوعبدالله محمد بن عبدالله مهدی (
۱۲۷-
۱۶۹ق)، معروف به المهدی بالله عباسی، سومین خلیفه از
خلفای عباسی بعد از پدرش
منصور دوانیقی بود. وی در سال
۱۵۸ق به خلافت رسید و به مدت ده سال و ۴۵ روز بر مسند خلافت نشست.
ابوعبدالله محمد بن عبدالله بن محمد بن علی عباسی المهدی بالله هاشمی، در سال
۱۲۱ق در
حُمیمه،
از توابع
عمّان در اطراف
شام متولد شد و برخی ولادت او را در شهر ایذه، ایذج شهری بین
خوزستان و
اصفهان از توابع
اهواز در سال ۱۲۷ق دانسته‌اند.
او از افرادی چون
مبارک بن فضاله و پدر خود عبدالله بن محمد روایت نقل کرده
و افرادی چون
یحیی بن حمزه و
جعفر بن سلیمان ضبعی از او روایت نقل کرده‌اند.
وی در سال ۱۵۸ق بعد از پدرش منصور (خلافت
۱۳۶-
۱۵۸ق) به خلافت رسید
و به مدت ده سال و ۴۵ روز بر مسند خلافت نشست.
گویند که ابتدا با استقبال گرم عموم مردم روبه‌رو شد و با اعلان فرمان عفو عمومی، تمامِ زندانیان سیاسی را آزاد کرد و به
قتل و
شکنجه و آزار مردم خاتمه داد و تمام اموال منقول و غیرمنقول را که در زمان پدرش مصادره شده بود، به صاحبان آنها برگردانید.
ولی پس از یک سال، تغییر روش داد و بساط عیش و خوش گذرانی و سخت‌گیری با مردم به‌ویژه
علویان را شروع نمود
و در
حرمت شراب با
امام موسی کاظم (علیه‌السّلام) به
مناظره پرداخت
و مدتی آن امام همام را زندانی نمود و پس از مدتی با دیدن خوابی امام را آزاد کرد.
از او اشعاری باقی مانده است.
سرانجام در
ماه محرم سال ۱۶۹ق بر اثر واژگون شدن از اسب در حال شکار
یا بنا بر قولی، بر اثر مسمومیت
در ماسبدان درگذشت و پسرش
هارون بر او نماز گزارد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۷۴۳-۷۴۴، برگرفته از مقاله «محمد مهدی».
