مهدویت در منظر امام خمینی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«
مهدویت در منظر امام خمینی رحمة
اللهعلیه» اثر
ابوالفضل هدایتی، گردآوری و تحلیل گزیدههایی از سخنرانیها، آراء و نوشتههای
امام خمینی رحمة
اللهعلیه درباره
مهدویت و اهمیت
انتظار و
ظهور حضرت مهدی عجّل
الله
فرجه
الشریف است که درسال ۱۳۸۷ ش به
زبان فارسی نوشته شده است.
کتاب با مقدمه مؤلف در اشارهای به جایگاه
امام خمینی رحمة
اللهعلیه در زنده شدن یاد
مهدویت در
جهان، آغاز شده است. مطالب متن کتاب در چهار بخش و هر بخش در چندین فصل تدوین شده است. در هر فصل ابتدا سخنان امام راحل رحمة
اللهعلیه بیان و سپس تحلیل و بررسی مؤلف ارائه گردیده است.
نویسنده در تحلیلهای مختلف،
انقلاب اسلامی را در امتداد
حکومت مهدی عجّل
الله
فرجه
الشریف توصیف کرده و اهداف
حکومت اسلامی را زمینه سازی برای رسیدن به
حکومت عدل مهدوی دانسته است.
بخشهایی از گفتار امام خمینی رحمة
اللهعلیه به
مهدی شناسی یا سیمای
مهدی عجّل
الله
فرجه
الشریف در
آیات و
روایات اختصاص یافته است که در طرح کلی میتوان این گونه از آنها یاد کرد:
۱-
مهدی علیهالسّلام از
خاندان پیامبر اسلام صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم و
وارث علم و
رسالت ایشان است.
۲- او
ذخیره الهی و ظاهر کننده تمام
شریعت خداوند است.
۳- ایشان مکمل
دین پیامبران ابراهیمی و
منجی امتهای
آخرالزمان است.
گزارههای یاد شده، که در فصول بخش نخست، در کلام امام رحمة
اللهعلیه بررسی شده، نتایج زیر را به دست میدهد:
۱- هرچند اعتقاد به
ظهور مهدی عجّل
الله
فرجه
الشریف در معارف شیعی نمود ویژهای یافته، اما این مسئله، مسئلهای اسلامی است و
شیعه به آن اختصاص ندارد.
۲- همان گونه که سایر
امامان علیهالسّلام، وارث
اخلاق و رسالت
پیامبر صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم بودند،
مهدی علیهالسّلام نیز از این اوصاف برخوردار است.
۳-
ولایت و
امامت اوصیای معصوم علیهالسّلام با ییشوایی ایشان به
خاتمیت میرسد.
۴-
مهدی عجّل
الله
فرجه
الشریف که در
قرآن بقیةالله خوانده شده،
اسلام را بر سایر مکاتب چیره میگرداند.
در بخش دوم کتاب، که
غیبت حضرت مهدی عجّل
الله
فرجه
الشریف در کلام امام رحمة
اللهعلیه مورد تحلیل قرار گرفته، به بررسی و تحقیق پیرامون مفاهیم
نیابت مهدی موعود علیهالسّلام و انتظار پرداخته است.
مؤلف، انتظار در دیدگاه امام خمینی رحمة
اللهعلیه را در حقیقت بیان یک تکلیف اعتقادی و اجتماعی معرفی کرده و به نظر او، امام رحمة
اللهعلیه در نقد مفهوم انتظاری که غالبا منتظران در یک نظام طاغوتی دارند، منتظر حقیقی را عامل به وظیفه شرعی خویش در قبال جامعه و روند آن میداند.
نیابت خاص و
عام و مفهوم و گستره
نیابت عامه،
آزمون الهی در عصر غیبت، دفاع در تکلیف گرایی
امام خمینی رحمة
اللهعلیه، فلسفه
رهبری در اسلام،
روحانیت در عصر غیبت، تکلیف در عرصه مراقبه و ضرورت گرایش جمعی به آن، منتظران در نگاه انتقادی امام رحمة
اللهعلیه و تکلیف آنان و نیز ملاقات منتظران صالح با
امام مهدی عجّل
الله
فرجه
الشریف از دیگر مباحث مطرح شده در این بخش است.
در بخش سوم،
قیام و ظهور
مهدی موعود
عجّل
الله
فرجه
الشریف را تحقق آرمانهای
پیامبران دانسته و ابتدا با آوردن سخنان امام رحمة
اللهعلیه که از
حضرت ابراهیم علیهالسّلام به عنوان پدر
توحید یاد کرده، به این نکته اشاره دارد که شریعتهایی که
موسی علیهالسّلام،
عیسی علیهالسّلام و
محمد صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم به امتهای خویش ارائه دادند، همگی ریشه در آیین حنیف ابراهیم علیهالسّلام داشته و دعوت بنیادی آنها به یکتاگرایی است.
در مبحث
حضرت مهدی علیهالسّلام و
بعثت خاتم پیامبران،
حضرت ولی عصر عجّل
الله
فرجه
الشریف ثمره بزرگ بعثت
خاتم انبیاء معرفی شده و چنین مطرح گردیده که از دیدگاه امام خمینی رحمة
اللهعلیه هدف
انبیاء چنان که باید محقق نشده است؛ حتی
رسول اکر م صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم نیز در دوران بعثت خویش نتوانست به تمام اهداف و مقاصد اصلی اش در ارتباط با امتها دست یابد.
با توجه به این مطالب، شخصیت و
نهضت مهدی علیهالسّلام از علائم شادمانی و موفقیت انبیاء دانسته شده؛ زیرا اوست که به تمام مطلوبهای علمی و عملی
اولیاءالله دست خواهد یافت.
از دیگر عناوین بحث شده در این بخش است: امام
مهدی علیهالسّلام تابع اسلام و تکمیل کننده نهضت توحیدی،
مهدی علیهالسّلام فریادگر و پیشوای وحدت
مسلمانان و مستضعفان، ویژگیهای عصر ظهور از جمله
تربیت و
عدالت در آن.
در بخش چهارم، در پی نشان دادن پیوند امام
مهدی عجّل
الله
فرجه
الشریف با
عاشورا و
انقلاب اسلامی، مؤلف بیان میکند که نهضتهای توحیدی
حضرت مهدی عجّل
الله
فرجه
الشریف و
امام حسین علیهالسّلام با یکدیگر همخوانی داشته و در امتداد نهضت الهی خاتم پیامبران صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم است.
وی اشاره میکند که امام خمینی رحمة
اللهعلیه، هدف نهایی قیام این دو امام را همان هدف بنیادی پیامبران ابراهیمی میشمارد که عبارت است از اقامه عدل.
مؤلف معتقد است صراحت در کلام امام رحمة
اللهعلیه، رویارویی دو دیدگاه ولایی را مینمایاند که یکی
امام معصوم را
طاغوت ستیز میخواند و دیگری او را بی اعتناء به حاکمیت جامعه میداند.
از دیدگاه او، رهبر کبیر انقلاب،
کربلا را حلقه واسطهای میان بعثت و
مهدویت میداند و با توجه به دو دیدگاه تحلیلی در مورد حرکت امام حسین علیهالسّلام از
مدینه و
مکه به سوی
عراق، یعنی حرکت برای
شهادت یا حرکت برای
حکومت، آشکارا از هدف حکومت در قیام امام علیهالسّلام جانبداری کرده و بدین جهت نتیجه گیری مینماید که همراهی نهضتهای
مهدی موعود و امام حسین علیهالسّلام نشان میدهد که مسلمانان در
آخرالزمان، تکلیف دینی- سیاسی دارند و انتظارشان در مورد آینده جهان نمیتوان بیگانه از روند ظلم ستیزانه انبیاء باشد.
امام خمینی رحمة
اللهعلیه از آغاز قیام خویش، نظام سیاسی مطلوب خود را در پرتو دین میجست. مؤلف به دنبال نشان دادن رابطه انقلاب اسلامی و
حضرت مهدی عجّل
الله
فرجه
الشریف، در گفتاری از امام راحل رحمة
اللهعلیه که حاکی از اسلام گرایی نظام و حاکمیت انقلاب اسلامی است، مسائل زیر را خاطرنشان میکند:
۱- ملت
مسلمان ایران، با طرح خواستهای به نام
جمهوری اسلامی در کنار آزادی و استقلال کشور، بر اسلامیت نظام سیاسی مطلوب خود اصرار میورزند.
۲- اسلامیت جمهوری اسلامی چیزی جز بنیادگرایی در بستر
احکام و
حدود الهی اسلام و
قرآن نیست.
۳- معیار اسلامی بودن یک نظام سیاسی، قبول و تایید آن از جانب
پیامبر اکرم صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم و
امام زمان عجّل
الله
فرجه
الشریف است.
از این همه میتوان دریافت که امام خمینی رحمة
اللهعلیه نظام سیاسی موجود کشور را متکی به
ایمان و اسلام دانسته و رضایت
ولی عصر عجّل
الله
فرجه
الشریف از وضع قوانین و اجرای آن در جمهوری اسلامی را یک اصل انکارناپذیر میشمارد.
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع در انتهای کتاب آمده است.
پاورقیها بیشتر به ذکر منابعی که گفتار امام رحمة
اللهعلیه از آنها ذکر شده اختصاص دارد.
نرم افزار کتابخانه
مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.