مهاد (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مهاد:
(وَ بِئْسَ الْمِهَادُ) مهاد: جمع
«مهد» (بر وزن عهد) است.
به معناى آماده، مهيا كردن و نيز به معنى «بستر» است كه انسان به هنگام استراحت و
آرامش از آن استفاده مى‌كند.
ذكر اين كلمه در
آیه مورد بحث اشاره به آن است كه طغيانگران به جاى اين‌كه در بستر استراحت بيارامند بايد روى شعله‌هاى
آتش سوزان قرار گيرند،
چنان‌كه در آيه ۴۱
سوره اعراف مى‌خوانيم:
(لَهُمْ مِنْ جَهَنَّمَ مِهٰادٌ وَ مِنْ فَوْقِهِمْ غَوٰاشٍ...) «براى آن‌ها بسترهايى از (
آتش)
دوزخ و روى آن‌ها پوشش‌هايى (از آن) است...»
كلمه
«مهاد» جمعا ۷ بار در قرآن مجيد آمده است كه يک‌بار آن به شكل
«مهادا» مى‌باشد.
به موردی از کاربرد
مهاد در
قرآن، اشاره می‌شود:
(لِلَّذِينَ اسْتَجَابُواْ لِرَبِّهِمُ الْحُسْنَى وَ الَّذِينَ لَمْ يَسْتَجِيبُواْ لَهُ لَوْ أَنَّ لَهُم مَّا فِي الأَرْضِ جَمِيعًا وَمِثْلَهُ مَعَهُ لاَفْتَدَوْاْ بِهِ أُوْلَئِكَ لَهُمْ سُوءُ الْحِسَابِ وَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمِهَادُ) (براى آن‌ها كه دعوت
پروردگارشان را اجابت كردند، پاداش نيكو است و كسانى كه
دعوت او را اجابت نكردند، آن‌چنان در وحشت
عذاب الهی فرو مى‌روند، كه اگر تمام آن‌چه در روى
زمین است و همانندش، از آن آن‌ها باشد، همه را براى رهايى از
عذاب فديه مى‌دهند. ولى از آن‌ها پذيرفته نخواهد شد. براى آن‌ها حساب بدى است و جايگاهشان
جهنم و چه بد جايگاهى است!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: يعنى بد مهادى است مهادى كه بر ايشان آماده شده و بنا است در آن جاى گيرند.
(لَهُم مِّن جَهَنَّمَ مِهَادٌ وَ مِن فَوْقِهِمْ غَوَاشٍ وَ كَذَلِكَ نَجْزِي الظَّالِمِينَ) (براى آن‌ها بسترى از آتشِ دوزخ و روى آن‌ها پوششى از آن است و اين‌چنين ستمكاران را جزا مى‌دهيم.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: جهنم اسمى است از اسماى آتش آخرت. بعضى گفته‌اند اين لفظ از قول عرب كه به چاه بسيار عميق جهنام مى‌گويد اخذ شده. بعضى ديگر گفته‌اند كه اين كلمه لغتى است فارسى كه در زبان عربى شايع شده است. مهاد بسترى است گستردنى، گهواره اطفال را هم از اين جهت مهد مى‌گويند.
غواشى جمع
غاشية و به معناى ساتر و هر چيز پوشاننده است، روپوش زين را هم از اين جهت
غاشية السرج گويند.
اين جمله مى‌فهماند كه عذاب به اهل دوزخ از پايين و بالا احاطه دارد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مهاد»، ج۴، ص۳۵۴.
