منصور انصاری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
منصور انصاری، از
علما و پزشکان مجاهد
هند در
قرن چهاردهم هجری/ نوزدهم و بیستم میلادی بود.
وی محمد میان بن عبیدالله نام داشت و در ۱۳۰۱ ق در
سهارنپور به
دنیا آمد. در جوانی به فعالیت‌های سیاسی پرداخت و در شمار شاگردان فداکار محمودحسن رهبر استعمارستیز
مسلمانان هند درآمد.
در ۱۹۱۵، محمودحسن فتوای جهادی بر ضد متفقین و در حمایت از
عثمانی صادر کرد و نسخه‌هایی از آن را توسط مولوی منصور انصاری به
کابل فرستاد. همچنین
حکومت موقت هند در کابل، پس از تشکیل در ۱۹۱۵، نامه‌هایی به طور سری و محرمانه توسط
عبیدالله سندی به رهبران مجاهد
مسلمان هند از جمله منصور فرستاد و در آنها هدف از تشکیل آن و نتایج به دست آمده را شرح داد.
منصور انصاری در
جمادی الثانی ۱۳۳۴ ق/ آوریل ۱۹۱۶ با در دست داشتن اسناد سیاسی مهمی که از طرف محمودحسن به همراه داشت و بعدها به «نامه‌های ابریشمی» معروف شد، از
حجاز به هند رسید و از آنجا از راه
سرحدات افغانستان در
شعبان / ژوئن آن
سال به
کابل و با مجاهدان هندی مستقر در این شهر ارتباط یافت و از اعضای سازمان سیاسی – نظامی «جنودالله» یا «جنود ربانیه» و نیز از اعضای مؤثر حکومت موقت گردید.
منصور انصاری و چند تن دیگر از مجاهدان در اول
رمضان ۱۳۳۵ ق از طریق یاغستان به
سرحدات افغانستان رفتند، اما به محض ورود دستگیر و زندانی شدند. مولوی منصور پس از آزادی از
زندان، مورد تفقد واقع گردید و
زمین کشاورزی بزرگی از طرف دولت به او داده شد. در مه ۱۹۱۹ وی به همراه گروه بزرگی از دولتمردان افغانی برای برقراری مناسبات سیاسی – اقتصادی با دولت جدید اتحاد جماهیر شوروی به آن کشور
سفر کرد. پس از بازگشت از سفر، دولت
انگلستان در اعتراض به فعالیت‌های مجاهدان هندی، یادداشتی تسلیم دولت افغانستان نمود و به دنبال آن، دولت افغانستان، مجاهدان هندی و از جمله مولوی منصور انصاری را وادار به ترک آن کشور نمود. او نیز کابل را ترک گفت و به
سرحدات افغانستان – که مرکز مجاهدین هندی و افغانی بود – رفت و در آنجا با همکاری عبیدالله سندی و برخی دیگر از مجاهدین هندی، «کمیته کنگره» را در خارج از هند تاسیس کرد و خود منشی آن بود.
او فردی متفکر و دانشمند و دارای نظریات سیاسی بود و درجه دکتری داشت. هیجده جلد کتاب به زبان‌های اردو و فارسی در
سیاست،
دین و
حقوق اسلامی نوشت که برخی از آنها به چاپ رسیده است. او تا پایان عمر در اندیشه‌های آزادیخواهی و تشکیل
حکومت اسلامی بود و در
سرحدات آزاد افغانستان، با مجاهدان افغانی و هندی ارتباط داشت و از همین روی به زبان‌های پشتو و دری نیز سخن می‌گفت.
مولوی منصور انصاری مردی
زاهد و
عارف نیز بود. وی در ۱۳۶۳ ق در شصت و دو سالگی درگذشت و در حضیره مهترالملک لمغان
دفن شد.
دانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران، برگرفته از مقاله «انصاری، منصور».
