مناقب الأبرار و محاسن الأخیار فی طبقات الصوفیه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«مناقب الابرار و محاسن الاخیار فی طبقات الصوفیة» اثر حسین بن نصر ابن خمیس مشهور به ابن خمیس موصلی، کتابی است به
زبان عربی در احوال بزرگان صوفیه.
انگیزه مولف از نگارش کتاب، جبران کوتاهی‌ای بوده که از نویسندگان پیش از وی درباره معرفی بزرگان
صوفیه و شرح اخبار و بیان مناقب و آثار ایشان روی داده است.
کتاب دارای مقدمه‌ای به قلم محقق و فاقد تبویب و فصل بندی است. مطالب کتاب تنها به ترتیب سال وفات افراد تنظیم گردیده و دارای یک تتمه نیز می‌باشد.
در این کتاب به بیان شرح حال یکصد و نه تن از بزرگان صوفیه، به روش کتب طبقات، پرداخته شده است. شاید بتوان مطالب کتاب را در سه باب دسته بندی کرد:
باب اول مقدمه‌ای کوتاه است که در آن مولف به انگیزه خود از نگارش این اثر اشاره می‌کند.
باب دوم بیشترین حجم کتاب را به خود اختصاص داده و مشتمل بر یکصد و نه شرح حال از بزرگان صوفیه است که از نظر اختصار و تفصیل، با یکدیگر متفاوت است. برخی از شرح حال‌ها از یک صفحه فراتر نمی‌رود، در حالی که برخی دیگر، پنجاه صفحه را در برمی گیرد. در این بخش، مولف پس از یاد نام صوفی مورد نظر و اشاره به جایگاه وی نزد صوفیان و زادگاه یا موطن وی، به مصاحبت او با برخی دیگر از بزرگان این
طایفه اشاره می‌کند.
نویسنده پس از اشاره‌ای کوتاه به مناقب و فضایل صوفی مورد نظر، به سال درگذشت وی نیز اشاره کرده، سپس به نقل اخباری درباره وی پرداخته و پاره‌ای از مواعظ و اشعار او را نقل کرده است.
در این کتاب از بزرگانی چون:
فضیل بن عیاض ،
ابراهیم بن ادهم ،
ذوالنون مصری ، معروف کرخی، بشر حافی، حارث محاسبی، شقیق بلخی، سهل تستری، حاتم اصم و... نام برده شده است.
روش مولف در ترتیب تراجم، همان ترتیبی است که استاد وی ابوعبدالرحمن سلمی در کتاب «طبقات الصوفیة» و نیز قشیری در «
الرسالة القشیریة » اتخاذ کرده‌اند؛ یعنی ترتیب تراجم بر اساس ترتیب طبقات.
باب سوم کتاب را می‌توان به شنیده‌های مولف اختصاص داد. پس از آن که مولف به کوتاهی پیشینیان خود درباره تراجم بزرگان صوفیه اشاره می‌کند، به یادکرد اخبار برخی از صوفیان بر اساس شنیده هایش می‌پردازد. این بخش از کتاب مشتمل بر هفتاد و نه خبر و گزارش از بزرگان صوفیه است. در این بخش، مولف پس از ذکر نام فرد مورد نظر، به نقل اخباری که درباره وی شنیده، اعم از اقوال، احوال، مواعظ، اشعار و... پرداخته است.
نسخه حاضر در برنامه مشتمل بر پاورقی‌هایی به قلم محقق کتاب، آقای محمد ادیب الجادر و نیز فهرست‌های ذیل می‌باشد:
فهرست
آیات ،
احادیث ، اعلام، اقوام و قبایل و مذاهب، کتاب‌ها، اماکن و شهرها، ایام و غزوات و حوادث، حیوانات، اوائل و اواخر، اشعار، اصطلاحات و واژگان فنی و اشیاء، فهرست منابع تحقیق و فهرست مترجمین به ترتیب حروف الفبا.
نرم افزار عرفان۳، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
